وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا نُوحًا إِلَى قَوْمِهِ فَلَبِثَ فِيهِمْ أَلْفَ سَنَةٍ إِلَّا خَمْسِينَ عَامًا فَأَخَذَهُمُ الطُّوفَانُ وَهُمْ ظَالِمُونَ ﴿۱۴﴾ فَأَنْجَيْنَاهُ وَأَصْحَابَ السَّفِينَةِ وَجَعَلْنَاهَا آيَةً لِلْعَالَمِينَ ﴿۱۵﴾ وَإِبْرَاهِيمَ إِذْ قَالَ لِقَوْمِهِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَاتَّقُوهُ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ ﴿۱۶﴾

و هرآئينه فرستادیم نوح علیه السلام را بسوی قوم او پس توقف کرد در ایشان هزار سال مگر پنجاه سال پس فرا گرفت ایشان را طوفان و ایشان بودند ظالمان ﴿۱۴﴾
پس نجات دادیم او را و کسانیکه در کشتی بودند (اهل کشتی) و گردانیدیم این قصه را عبرت برای همه مردمان ﴿۱۵﴾
و فرستاده بودیم ابراهیم علیه السلام را چون به قوم خود گفت خاص پرستش کنید اللّه تعالٰی را و بترسید از آن این بهتر است شما را اگر میدانید ﴿۱۶﴾

[۱۴] از این آیت الی (۴۱) باب دوم است در این چهار انواع ابتلاء آت انبیاء علیهم السلام را برای تشجیع ذکر میکند - ابتلاء اول به عمر زیاده در دعوت و تبلیغ به همراه همراهان اندک مانند واقعه نوح علیه السلام - ابتلاء دوم دعوت توحید به تفصیل و مخالفت قوم و به آتش انداختن مانند واقعه ابراهیم علیه السلام - ابتلاء سوم استهزاء قوم و مطالبه عذاب آنها مانند واقعه لوط علیه السلام ابتلاء چهارم تکذیب قوم و تمسخر کردن مانند واقعه شعیب علیه السلام باز ذکر چهار اقوام و عذاب بر آنها به چهار طریقه و این تعلق به دعوی دوم سوره دارد - در این آیت (۱۴) واقعه نوح علیه السلام را با اختصار ذکر میکند و مقصود در آن بیان ابتلاء است به سپری کردن عمر دراز به همراه مصیبت ها در دعوت و تبلیغ - از این جهت عمر نوح علیه السلام را در قوم آن ذکر کرده است یعنی که او در قوم خود چقدر عمر گذرانده بود به همراه مصیبت ها و این در سوره دیگر نیست پس به دعوی اول تعلق دارد - و عذاب قوم او را ذکر کرده است و این با دعوی دوم تعلق دارد -
فایده: تسعمائة و خمسین نگفته است از یک چند وجوه یک وجه این است که این عبارت مختصر است از این عبارت - وجه دوم این است عظمت شان این ابتلاء است که اول عدد بزرگ را ذکر کرد باز از او استثناء کرد - وجه سوم این است که در این عبارت ادا کردن کامل مقصد است از سببی که لفظ سنة به تکلیف دلالت میکند و لفظ عامَا به فراخی دلالت میکند یعنی سالهای بسیار در تکلیف گذشت و پنجاه سال در فراخی گذشت -
[۱۵] در این آیت تسلیت برای نبی صل اللّه وعلیه وسلم و پیروان او است با نجات و سلامتی (أَصْحَابَ السَّفِينَةِ) تفسیر سراج المنیر روایت مرفوع را بلاسند آورده است که ایشان به همراه نوح علیه السلام هفت نفر بودند (آيَةً لِلْعَالَمِينَ) یعنی این واقعه برای همه عبرت است یا این کشتی نشانی عبرت است با اعتبار مثل با آن کشتی مانند که در سوره یس (۴۲) است -
[۱۶] این بیان واقعه ابراهیم علیه السلام است برای ابتلاء نوع دوم که آن انداختن به آتش و هجرت از وطن است از جهت دعوت و توحید در این آیت بیان توحید و منع از شرک است به همراه بیان فایده آن اجمالاً به همراه لفظ خیر که آن به خیر دنیوی و اخروی هر دو شامل است در (إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ) اشاره است که برای تمیز خیر و شر علم شرط است -