وَمِنْ آيَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْوَاجًا لِتَسْكُنُوا إِلَيْهَا وَجَعَلَ بَيْنَكُمْ مَوَدَّةً وَرَحْمَةً إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ ﴿۲۱﴾ وَمِنْ آيَاتِهِ خَلْقُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَاخْتِلَافُ أَلْسِنَتِكُمْ وَأَلْوَانِكُمْ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِلْعَالِمِينَ ﴿۲۲﴾ وَمِنْ آيَاتِهِ مَنَامُكُمْ بِاللَّيْلِ وَالنَّهَارِ وَابْتِغَاؤُكُمْ مِنْ فَضْلِهِ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِقَوْمٍ يَسْمَعُونَ ﴿۲۳﴾ وَمِنْ آيَاتِهِ يُرِيكُمُ الْبَرْقَ خَوْفًا وَطَمَعًا وَيُنَزِّلُ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَيُحْيِي بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِقَوْمٍ يَعْقِلُونَ ﴿۲۴﴾ وَمِنْ آيَاتِهِ أَنْ تَقُومَ السَّمَاءُ وَالْأَرْضُ بِأَمْرِهِ ثُمَّ إِذَا دَعَاكُمْ دَعْوَةً مِنَ الْأَرْضِ إِذَا أَنْتُمْ تَخْرُجُونَ ﴿۲۵﴾

و بعضی از دلایل توحید و قدرت او آنکه بیافرید برای شما از جنس شما زنان را تا آرام حاصل کنید با ایشان و آفرید میان شما محبت و مهربانی هرآئینه در این بسا دلایل است برای قومی که تفکر میکنند ﴿۲۱﴾
و بعضی از دلایل اوست آفرینش آسمانها و زمین و گوناگون بودن زبانهای شما و رنگهای شما است هرآئینه در این بسیار دلایل است صاحبان دانش را ﴿۲۲﴾
و بعضی از دلایل اوست آنکه خوابیدن شما در شب ورروز و طلب کردن شماذاست از فضل او هرآئینه در این بسیار دلایل است برای قومی که گوش می نهند ﴿۲۳﴾
و بعضی از دلایل اوست آنکه مینماید به شما برق را از ترس و طمع و می باراند از طرف آسمان باران را پس تازه میگرداند به آن زمین را پس از خشک شدن آن هرآئینه در این بسیار دلایل است برای قومی که عقل دارند ﴿۲۴﴾
و بعضی از دلایل توحید و قدرت اللّه تعالٰی آنکه می ایستد آسمان و زمین به حکم او باز چون آواز دهد شما را یک آواز از زمین (برای برآمدن) آنوقت شما همه برآورده می شوید ﴿۲۵﴾

[۲۱] این دلیل عقلی دیگر است چون در آیت پیش ماده پیدایش اصلی ذکر شد در این آیت ماده پیدایش ظاهری را ذکر میکند و همچنین آیت اول دلیل ایجاد بشر است این آیت دلیل بقا است - (یعنی سلسله بشر تا قیامت است) -
[۲۲] این نیز دلبل عقلی برای هر دو مقاصد است - دلایل گذشته انفسی بود و این دلایل افاقی است - مراد از (خَلْقُ السَّمَاوَاتِ) بلندی آن ، محکم بودن آن ، قایم شدن بدون ستون ها ، شگاف نه شدن ، و نه افتیدن وغیره است (وَالْأَرْضِ) مراد از این وسعت آن است یعنی رنگهای مختلف ، آوازها و لهجه های مختلف ، فصاحت بلاغت و در آن مرتبه های مختلف ، تا آنکه دو شخص را چنین نیابی که در ایشان همه اوصاف یکسان باشند (وَأَلْوَانِكُمْ) سفید ، سرخ ، سیاه وغیره و روی و چشم و بینی های مختلف وغیره هیچ دو نفر چنین نیابی که در شکل مکمل باهم یکسان باشند -
[۲۳] این دلیل دیگر عقلی ، انفسی است که متعلق به زمانیات است که شب و روز است و چون شب خواب زیاده میباشد بر خواب روز از این جهت اللَّيْلِ را بر النَّهَارِ پیش کرد و چون کسب و طلب فضل (از روزی و علم) در شب وروز هردو میشود آنرا عام ذکر کرده است -
[۲۴] این دلیل عقلی دیگر است چون پیش عوارض انفسیه را ذکر کرد حالا در این دلیل عوارض افاقیه را ذکر میکند که آن برق و باران است -
[۲۵] این دلیل عقلی دیگر است بعد از خلق آسمان و زمین قیام (محکم شدن) آنرا ذکر میکند - و به فنا همه این چیزها اشاره میکند به اثبات خروج (برآمدن) از زمین -