وَإِنْ جَاهَدَاكَ عَلَى أَنْ تُشْرِكَ بِي مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ فَلَا تُطِعْهُمَا وَصَاحِبْهُمَا فِي الدُّنْيَا مَعْرُوفًا وَاتَّبِعْ سَبِيلَ مَنْ أَنَابَ إِلَيَّ ثُمَّ إِلَيَّ مَرْجِعُكُمْ فَأُنَبِّئُكُمْ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ ﴿۱۵﴾ يَا بُنَيَّ إِنَّهَا إِنْ تَكُ مِثْقَالَ حَبَّةٍ مِنْ خَرْدَلٍ فَتَكُنْ فِي صَخْرَةٍ أَوْ فِي السَّمَاوَاتِ أَوْ فِي الْأَرْضِ يَأْتِ بِهَا اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ لَطِيفٌ خَبِيرٌ ﴿۱۶﴾ يَا بُنَيَّ أَقِمِ الصَّلَاةَ وَأْمُرْ بِالْمَعْرُوفِ وَانْهَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَاصْبِرْ عَلَى مَا أَصَابَكَ إِنَّ ذَلِكَ مِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ ﴿۱۷﴾

و اگر فشار می آورند بر تو آنکه شریک بگردانی با من کسی را که نیست ترا به آن دلیل پس قبول مکن سخن ایشانرا و همراهی کن ایشان را در کار دنیا همراهی نیکو و روان هستی به راه کسیکه بر میگردد به من باز بسوی من است باز گشت شما پس خبر میدهم شمارا به اعمالی که شما میکنید ﴿۱۵﴾
ائ پسرک من هرآئینه آن خصلتی (نیکی یا بدی) که باشد به قدر دانه خردل (اوری) پس باشد پنهان در سنگی یا باشد (در جای دیگر) در آسمانها یا در زمین بیارد آنرا اللّه تعالٰی هرآئينه اللّه تعالٰی میبیند چیزهای باریک را خبردار است ﴿۱۶﴾
ائ پسرک من برپادار نماز را و امر کن به نیکوئی و منع کن از بدی و صبر کن بر مصیبتی که برسد بتو هرآئينه این از کارهای مهم است ﴿۱۷﴾

[۱۵] این قباحت شرک بعد از بیان حقوق والدین است یعنی اگر چه حق والدین فرض است لیکن در مقام شرک حق اطاعت ایشان ساقط است و در حدیث عام آمده است که لاطاعة لمخلوق فی معصیة الخالق یعنی در هیچ گناهی طاعت هیچ مخلوق شده نمی تواند در (وَإِنْ جَاهَدَاكَ) اشاره به تاکید زیاد است یعنی اگر هر دو مادر و پدر بر دعوت شرک متفق باشند و صرف امر نمی کنند بلکه کوشش میکنند و فشار می آورند لیکن باز هم طاعت ایشان حرام است (فِي الدُّنْيَا) یعنی در امور دنیا تعاون ایشان کردن است به شرطیکه معروف باشد یعنی خلاف شرع نباشد و مصاحبت به معروف این است که اخلاق نیک و نرمی با ایشان ضروری است و در این دعوت الی الحق نیز داخل است - (مَنْ أَنَابَ إِلَيَّ) مراد از آن مخلص مؤحد و متبع سنت است -
فایده: خطیب شربینی گفته است که در این تنبیه به قریش مشرکین به غلطی ایشان است در تقلید آباء و ترک کردن ایشان اتباع نبی صل اللّه وعلیه وسلم را - و فایده دیگر این را ذکر کرده است که در این تشویق کردن است به شناختن رجال به حق و (امربحک المشایخ وغیرهم علی محک الکتاب و السنة فمن کان عمله موافقا لهما اتبع و من کان عمله مخالفهما اجتنب) ترجمه: حکم است به معلوم کردن علماء وغیره به وزن کردن کتاب اللّه و سنت پس عملی کسی که موافق با این هر دو باشد پیروی آن شده میتواند و عمل کسی که مخالف این هر دو باشد از ان دوری شده میتواند -
[۱۶] در این آیت دفع وهم است اگر کسی فکر کند اگر ما گناه شرک یا ناشکری پدر و مادر یا طاعت ایشان را در شرک (این گناها) را پنهان کنیم برای کسی علم او خواهد بود؟ حاصل جواب این است که هیچ چیز و هیچ گناه از اللّه تعالٰی پنهان شده نمی تواند -
[۱۷] بعد از بیان عقیده (یعنی رد شرک) بیان اعمال و اخلاق است ، در این آیت چهار اعمال را ذکر میکند (عَزْمِ الْأُمُورِ) عزم به معنی معزوم است یعنی کارهای که از جانب اللّه تعالٰی فرض شده باشد و برای ادا کنندگان آن اولوالعزم گفته میشود -