اتْلُ مَا أُوحِيَ ۱۰۰۰ لقمان
نُمَتِّعُهُمْ قَلِيلًا ثُمَّ نَضْطَرُّهُمْ إِلَى عَذَابٍ غَلِيظٍ ﴿۲۴﴾ وَلَئِنْ سَأَلْتَهُمْ مَنْ خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ لَيَقُولُنَّ اللَّهُ قُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ بَلْ أَكْثَرُهُمْ لَا يَعْلَمُونَ ﴿۲۵﴾ لِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ إِنَّ اللَّهَ هُوَ الْغَنِيُّ الْحَمِيدُ ﴿۲۶﴾ وَلَوْ أَنَّمَا فِي الْأَرْضِ مِنْ شَجَرَةٍ أَقْلَامٌ وَالْبَحْرُ يَمُدُّهُ مِنْ بَعْدِهِ سَبْعَةُ أَبْحُرٍ مَا نَفِدَتْ كَلِمَاتُ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ ﴿۲۷﴾
لذایذ میدهیم ایشان را مدت اندکی باز مجبوراً برانیم ایشان را بسوی عذاب سخت ﴿۲۴﴾
و اگر سوال کنی از ایشان کیست که بیافرید آسمانها و زمین را البته بگویند اللّه تعالٰی بگو ستایش خدا بودن اللّه تعالٰی راست بلکه اکثر ایشان نمی دانند ﴿۲۵﴾
خاص در اختیار اللّه تعالٰی است آنچه در آسمانها است و در زمین است هرآئينه اللّه تعالٰی اوست بی نیاز ستوده ﴿۲۶﴾
و اگر آنچه در زمین است از درختان قلمها گردند و دریاها زیاده شود آنرا بعد از تمام شدن هفت دریا به پایان نرسد کلمات اللّه تعالٰی هرآئينه اللّه تعالٰی غلب باحکمت است ﴿۲۷﴾
[۲۵] این دلیل عقلی دیگر اعترافی است و سبب عذاب غلیظ است که با وجود اقرار به خالقیت اللّه تعالٰی باز هم ایشان شرک میکنند (أَكْثَرُهُمْ) مراد آن مردمانی اند که با وجود این اقرار کفر و شرک میکنند و این مردمان زیاده اند -
[۲۶] این دلیل عقلی دیگر است - در آیت پیش ذکر خالقیت اللّه تعالٰی است حالا در این آیت ذکر تصرف و تدبیر اوست -
[۲۷] این دلیل عقلی دیگر است - چون پیش فرمود که مافی السمٰوٰات والارض از اللّه تعالٰی است پس وهم پیدا شد که این چیزهای محدود اند پس آیا کلمات اللّه تعالٰی نیز محدود اند حالا در این آیت جواب این وهم را میکند حاصل اینکه کلمات اللّه تعالٰی بی انتها اند مانند این در سوره کهف (۱۰۹) گذشته است لیکن در این آیت بسیار است وجه این است که در این حکمت لقمان ذکر شد پس اشاره شد که حکمت های حکیمان احاطه کلمات اللّه تعالٰی را کرده نمی توانند (سَبْعَةُ) مراد از این بسیار بودن است و مراد از کلمات عام است وحی اللّه تعالٰی به ملائیک و انبیاء و علوم او و صفات او (زیرا که نبی صل اللّه وعلیه وسلم فرموده است لا اُحصی ثناء علیک انت کما اثنیت علی نفسک) و عجایبات و حکمت های او به همه این شامل است -