وَمَا عَلَّمْنَاهُ الشِّعْرَ وَمَا يَنْبَغِي لَهُ إِنْ هُوَ إِلَّا ذِكْرٌ وَقُرْآنٌ مُبِينٌ ﴿۶۹﴾ لِيُنْذِرَ مَنْ كَانَ حَيًّا وَيَحِقَّ الْقَوْلُ عَلَى الْكَافِرِينَ ﴿۷۰﴾ أَوَلَمْ يَرَوْا أَنَّا خَلَقْنَا لَهُمْ مِمَّا عَمِلَتْ أَيْدِينَا أَنْعَامًا فَهُمْ لَهَا مَالِكُونَ ﴿۷۱﴾ وَذَلَّلْنَاهَا لَهُمْ فَمِنْهَا رَكُوبُهُمْ وَمِنْهَا يَأْكُلُونَ ﴿۷۲﴾ وَلَهُمْ فِيهَا مَنَافِعُ وَمَشَارِبُ أَفَلَا يَشْكُرُونَ ﴿۷۳﴾ وَاتَّخَذُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ آلِهَةً لَعَلَّهُمْ يُنْصَرُونَ ﴿۷۴﴾

و نیاموختیم ما این (نبی را) شعر ساختن و نمی شاید او را نیست این کتاب مگر پند و قرآن اشکار است ﴿۶۹﴾
تا بترساند هرکرا زنده باشد (دل او) و ثابت شود حجت بر کافران ﴿۷۰﴾
و آیا ایشان نمی بینند که هرآئينه ما آفریدیم برای ایشان از آن قسم که ساخته است دستهای ما چهارپایان را پس ایشان آنرا مالک اند ﴿۷۱﴾
و تابع ساختیم آنها را برای ایشان پس بعضی از آن سواری ایشان است و از بعضی آنها میخورند ﴿۷۲﴾
و ایشان راست در آن منفعت ها و آشامیدنی ها است آیا پس ایشان شکر نمی کنند ﴿۷۳﴾
و ساخته اند ایشان بدون اللّه تعالٰی قابل پرستش تا با ایشان مدد کرده شود ﴿۷۴﴾

[۶۹] در این آیت صدق قرآن و رسول را ذکر میکند متعلق به ابتداء سوره است و جواب اعتراض مشرکان است ایشان میگفتند که این قرآن شعر است و این نبی شاعر است و شاعران اکثر دروغگو میباشند - و ربط آن به آیت گذشته این است که در آیت گذشته ضعف ظاهری و باطنی مردم عام ذکر شد در این آیت شان پیغمبر را ذکر میکند که بر آن ضعف نیست (وَمَا يَنْبَغِي لَهُ) یک معنی این است که اللّه تعالٰی تعلیم ساختن شعر را نداده است پس برای او ساختن آن آسان نیست - معنی دوم این است که ساختن اشعار به شان او مناسب نیست از سببی که در ساختن شعر تکلف میباشد و این خلاف (ما انا من المتکلفین) است و همچنین شعرها اکثراً مشتمل به مضامین خلاف حقیقت میباشند و هر چه فصاحت و بلاغت است اللّه تعالٰی به این نبی صل اللّه وعلیه وسلم به مرتبه اعلیٰ داده است -
[۷۰] در این آیت دو فایده ذکر میکند به لف و نشر مرتب یعنی چون ذکر است پس فایده او انذار است و چون قرآن (خواندن) اشکار است پس حجت قایم میشود بر کافران (حَيًّا) مراد از آن حیات قلب است که ذکر آن در آیت (۱۱) سوره شده است -
[۷۳،۷۲،۷۱] از این آیت الی اخیر باب سوم است در این سه دلایل عقلی برای رد بر شفاعت شرکیه است باز زجر به مشرکین است و تسلیت به رسول اللّه صل اللّه وعلیه وسلم است باز زجر به منکرین به بعث بعدالموت است و شش دلیل عقلی به اثبات قیامت است در این سه آیت انعامات را در باره چهارپایان ذکر میکند (مِمَّا عَمِلَتْ أَيْدِينَا) من بیانیه برای انعاماً است یعنی انعام (چهارپایان)‌ را اللّه تعالٰی به دست های خود ساخته است دخل دیگری در آن نیست اشاره به رد کردن به مشرکین است که شفعاء ایشان در این چهارپایان هیچ عملی نکرده اند پس این مشرکین از چه سبب به نام ایشان این چهارپایان را نظر میکنند یا شیر ایشانرا در یازدهم میدهند یا به نام ایشان ذبح میکنند و این مقصد در (أَفَلَا يَشْكُرُونَ) است از سببی که مراد از شکر توحید است -
[۷۴] این زجر به شرک است و تفصیل لایشکرون است (لَعَلَّهُمْ يُنْصَرُونَ) معلوم شد که مقصد بزرگ از شرک فی الالوهیة از الهه مدد حاصل کردن است از این سبب آوازهای یامدد شو برای ایشان میکنند -