فَاسْتَفْتِهِمْ أَلِرَبِّكَ الْبَنَاتُ وَلَهُمُ الْبَنُونَ ﴿۱۴۹﴾ أَمْ خَلَقْنَا الْمَلَائِكَةَ إِنَاثًا وَهُمْ شَاهِدُونَ ﴿۱۵۰﴾ أَلَا إِنَّهُمْ مِنْ إِفْكِهِمْ لَيَقُولُونَ ﴿۱۵۱﴾ وَلَدَ اللَّهُ وَإِنَّهُمْ لَكَاذِبُونَ ﴿۱۵۲﴾ أَصْطَفَى الْبَنَاتِ عَلَى الْبَنِينَ ﴿۱۵۳﴾ مَا لَكُمْ كَيْفَ تَحْكُمُونَ ﴿۱۵۴﴾ أَفَلَا تَذَكَّرُونَ ﴿۱۵۵﴾ أَمْ لَكُمْ سُلْطَانٌ مُبِينٌ ﴿۱۵۶﴾ فَأْتُوا بِكِتَابِكُمْ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ ﴿۱۵۷﴾ وَجَعَلُوا بَيْنَهُ وَبَيْنَ الْجِنَّةِ نَسَبًا وَلَقَدْ عَلِمَتِ الْجِنَّةُ إِنَّهُمْ لَمُحْضَرُونَ ﴿۱۵۸﴾ سُبْحَانَ اللَّهِ عَمَّا يَصِفُونَ ﴿۱۵۹﴾ إِلَّا عِبَادَ اللَّهِ الْمُخْلَصِينَ ﴿۱۶۰﴾ فَإِنَّكُمْ وَمَا تَعْبُدُونَ ﴿۱۶۱﴾

پس بپرس تو از ایشان آیا پروردگار ترا دختران اند و مر ایشانرا پسران ﴿۱۴۹﴾
آیا آفریده ایم ما ملائیک را زنان و ایشان حاضر بودند ﴿۱۵۰﴾
آگاه باشید به تحقیق ایشان از سبب دروغ ایشان البته میگویند ﴿۱۵۱﴾
ولد گرفته است اللّه تعالٰی و به تحقیق ایشان دروغگویانند ﴿۱۵۲﴾
آیا برگزیده اللّه تعالٰی دختران را بر پسران ﴿۱۵۳﴾
چه دلیل است شما را چگونه فیصله میکنید ﴿۱۵۴﴾
آیا پس شما پند نمیگیرید ﴿۱۵۵﴾
آیا شما راست دلیل اشکارا ﴿۱۵۶﴾
پس بیارید کتاب خود را اگر هستید راستگویان ﴿۱۵۷﴾
و ساخته اند ایشان میان اللّه تعالٰی و جنها نسب و به تحقیق میدانند جنها که ایشان البته حاضر کرده میشوند در عذاب ﴿۱۵۸﴾
پاک است اللّه تعالٰی از آنچه بیان میکنند ﴿۱۵۹﴾
مگر بندگان اللّه تعالٰی که نجات داده شده اند ﴿۱۶۰﴾
پس به تحقیق شما و کسانی را که میپرستید ﴿۱۶۱﴾

[از ۱۴۹ الی ۱۵۷] از این باب سوم است الی اخیر سوره در این رد بر مشرکین بالملائيکه است و بر مشرکین بالجن باز بیان ملائيک است به طریقه رد بر عابدان ایشان و زجر به منکرین است و بشارت و تسلیت به رسول اللّه صل اللّه وعلیه وسلم است با تخویف به منکرین و در اخیر دعوی توحید است و دعوی سوره است به ذکر احتیاج رسولان به اللّه تعالٰی در سلامتی - این (۱۴۹) متعلق به ابتدا سوره است و رد مشرکین بالملائيکه به سه عقیده است اول تقسیم که برای اللّه تعالٰی بنات (دختران) ثابت میکنند و برای خود ایشان پسران - دوم به ملائک مونث میگویند - سوم ملائيک را دختران اللّه تعالٰی میدانند یعنی برای او ولد ثابت میکنند (مَا لَكُمْ كَيْفَ تَحْكُمُونَ) این مطالبه دلیل عقلی از ایشان است یعنی عقل این را قبول ندارد که اللّه تعالٰی نوع افضل (اولاد مرد) را بگذارد و دختران را برگزیند این فیصله بدون دلیل است (أَمْ لَكُمْ سُلْطَانٌ مُبِينٌ) در این طلب دلیل نقلی از انبیاء علیه السلام پیشین است (فَأْتُوا بِكِتَابِكُمْ) در این مطالبه دلیل وحی است از سببی که مراد از کتاب کتاب اللّه تعالٰی است -
[۱۶۰،۱۵۹،۱۵۸] در این آیات رد بر مشرکین بالجن است یعنی آن مردمانی که جنات را با اللّه تعالٰی شریکان دانسته اند در صفات علم غیب و در پناهی دادن و در عبادت کردن چنانچه از سوره سبا و سوره جن اشکار میگردد و بعضی مفسرین گفته اند که این رد بر مجوسیان است که آنها گفته اند که اللّه تعالٰی و شیطان (ابلیس) هر دو برادر اند یکی خاوند خیر است و دیگری خاوند شر است پس مراد از نسباً به توجیه اول نسبت شرکت است و این قول از حسن بصری نقل است و به توجیه دوم اخوت (برادری) مراد است -
[۱۶۳،۱۶۲،۱۶۱] این تفریع به ماقبل است یعنی چون ملائیک و انبیاء علیهم السلام و جنات مخلوق عاجز و محتاج اند پس ایشان و شما هیچ کسی را گمراه کرده نمی توانید یعنی صاحب عقل میداند که این مخلوق عاجز با اللّه تعالٰی شریک شده نمی تواند لیکن کسی را که اللّه تعالٰی برای او جحیم را مقرر کرده باشد پس او گمراه و مشرک میشود - و از این آیات معلوم شد که هدایت و ضلال به اختیار اللّه تعالٰی است -