أَوَلَمْ يَعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ يَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ يَشَاءُ وَيَقْدِرُ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ ﴿۵۲﴾ قُلْ يَا عِبَادِيَ الَّذِينَ أَسْرَفُوا عَلَى أَنْفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِيعًا إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ ﴿۵۳﴾ وَأَنِيبُوا إِلَى رَبِّكُمْ وَأَسْلِمُوا لَهُ مِنْ قَبْلِ أَنْ يَأْتِيَكُمُ الْعَذَابُ ثُمَّ لَا تُنْصَرُونَ ﴿۵۴﴾ وَاتَّبِعُوا أَحْسَنَ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكُمْ مِنْ رَبِّكُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ يَأْتِيَكُمُ الْعَذَابُ بَغْتَةً وَأَنْتُمْ لَا تَشْعُرُونَ ﴿۵۵﴾ أَنْ تَقُولَ نَفْسٌ يَا حَسْرَتَا عَلَى مَا فَرَّطْتُ فِي جَنْبِ اللَّهِ وَإِنْ كُنْتُ لَمِنَ السَّاخِرِينَ ﴿۵۶﴾

آیا ایشان نمیدانند که اللّه تعالٰی فراخ میکند رزق را برای هرکه خواهد و تنگ میگرداند هرآئينه در این بسیار دلایل است برای قومی که ایمان دارند ﴿۵۲﴾
بگو ائ بندگان من آنهای که زیادتی کردند بر نفس های خود نا امید مشوید از رحمت اللّه تعالٰی به تحقیق اللّه تعالٰی می آمرزد گناهان را همه هرآئينه اللّه تعالٰی است آمرزگار مهربان ﴿۵۳﴾
و برگردید (به توبه کردن) بسوی پروردگار خود و فرمان برید حکم های او را پیش از آنکه بیاید به شما عذاب پس مدد کرده نشوید ﴿۵۴﴾
و پیروی کنید بهترین آنچه که نازل شده بسوی شما از جانب پروردگار شما پیش از آنکه بیاید به شما عذاب ناگهان و شما نمیدانید ﴿۵۵﴾
(این خبر را دادم) تا نگوید یک نفس هائی افسوس است بر آن کوتاهی که من کردم در پهلوی (حق طاعت) اللّه تعالٰی و هرآئينه البته من بودم از تمسخر کنندگان بر حق ﴿۵۶﴾

[۵۲] این دلیل عقلی ششم است در دلایل پیش تصرف عام را ذکر کرده بود و در این آیت خاص در رزق تصرف کردن را ذکر میکند که این نیز به اللّه تعالٰی خاص است -
[۵۳] از این آیت الی (۶۷) باب چهارم است در این ترغیب به توبه کردن از شرک و گناهان دیگر است و برای پیروی از قرآن برای دفع کردن سه عذر باز تخویف و بشارت است باز دو دلیل عقلی عامه را ذکر میکند هفتم و هشتم ، باز دلیل وحی به رد شرک فی العبادت - در این (۲۳) طریقه نجات یافتن از عذاب را ذکر میکند آنهای که در آیات پیش ذکر شد و آن طریقه توبه کردن از شرک و گناهان دیگر است (يَا عِبَادِيَ) از این مومنان مراد است مراد از الذُّنُوبَ جَمِيعًا، گناهان بغیر از شرک و کفر است - یامراد از آن همه بندگان است به مشرکان نیز شامل است پس در الذُّنُوبَ شرک نیز شامل است - و در این آیت مغفرت با توبه کردن مراد است که با توبه کردن شرک و کفر نیز معاف میگردد و در آیت سوره نساء بغیر از توبه مراد است -
[۵۴] این معطوف به لفظ پنهان است که (اِسْتَغْفِرُوا اللّه وَأَنِيبُوا) است در این انقیاد به اعتبار اعمال مراد است -
[۵۵] این ترغیب به قرآن است یعنی توبه و انابت و اسلام در پیروی قرآن است و در این آیت نیز اشاره به این است که در توبه کردن و پیروی قرآن شتاب کنید تأخیر مکنید نباشد که عذاب بیاید باز هیچ چیز کرده نتوانید -
[۵۶] این دفع سه عذر (بهانه ها) را ذکر میکند یعنی اگر قرآن نازل کرده نمی شد ایشان این عذرها را میکردند (جَنْبِ اللَّهِ) این در کیفیت از متشابهات است - اگر چه معنی آن ظاهر است که به پهلو گفته میشود و به معنی ظاهری محکم است واز (فَرَّطْتُ) و مراد از تفریط، شرک و کفر و مظالم و گناهان کردن است و در حقوق اللّه تعالٰی کمی کردن و سستی کردن است -