وَجَعَلَ فِيهَا رَوَاسِيَ مِنْ فَوْقِهَا وَبَارَكَ فِيهَا وَقَدَّرَ فِيهَا أَقْوَاتَهَا فِي أَرْبَعَةِ أَيَّامٍ سَوَاءً لِلسَّائِلِينَ ﴿۱۰﴾ ثُمَّ اسْتَوَى إِلَى السَّمَاءِ وَهِيَ دُخَانٌ فَقَالَ لَهَا وَلِلْأَرْضِ ائْتِيَا طَوْعًا أَوْ كَرْهًا قَالَتَا أَتَيْنَا طَائِعِينَ ﴿۱۱﴾

و ساخته در آن کوهای محکم در بالای آن و برکت نهاده در آن و اندازه کرد در آن روزیهای (قوتهای) آنرا به اندازه کامل شدن چهار روز برابر برای مردمان محتاج ﴿۱۰﴾
سپس برابر شد بسوی آسمان و آن دود بود پس گفت برای او و زمین را بیائید بخوشی یا به ناخوشی گفتند هر دو میائیم بخوشی ﴿۱۱﴾

[۱۰] این دلیل عقلی دوم است در این سه صفات تصرف الهی را ذکر میکند (وَبَارَكَ فِيهَا) ضمیر به کوها راجع است که در آن درخت ها ، سنگها، معدنیات مختلف وِغیره است یا ضمیر به زمین راجع است اشاره به دریاها و نهرها وغیره است اینها همه منافع دایمی اند تا قیامت و در برکت نیز معنی دایمی بودن و بیشتر بودن فواید است (وَقَدَّرَ فِيهَا أَقْوَاتَهَا) با این آن منافع مراد است که با قوت (رزق) انسانها تعلق دارد و این قوت از زمین و کوها پیدا میشود - و لفظ قَدَّرَ صریح دلالت بر مسئله تقدیر میکند - (فِي أَرْبَعَةِ أَيَّامٍ) در این دو روز پیش شمار است یعنی کوها و نهرها وغیره را در دو روز آفریده است که با دو روز پیش جمع شود چهار میگردد (سَوَاءً لِلسَّائِلِينَ) سواءً به معنی حال مستویة است از اربعة ایام یعنی در حالیکه این چهار روز کامل است کمی در آن نیست یا سواء مفعول مطلق است به معنی استوت سواءً و آن جمله حال از اربعة است یا از اقواتها (لِلسَّائِلِينَ) متعلق به قَدَّرَ است و سائلین به معنی طالبین است یعنی محتاج یا خبر مبتداء مخذوفی است که (هَذَا لِلسَّائِلِينَ) یعنی این تفصیل برای آنهای است که در باره این روزها پرسان میکنند یا متعلق به سَوَاءً است یعنی در حالیکه این چهار روز یکسان است در شمار که علم آن با سائلین است که آنها اهل کتاب اند از سببی که در علم آنها نیز چهار روز است -
[۱۱] این دلیل عقلی سوم است استویٰ صفت اللّه تعالٰی است و لفظ الی السماء برای علو (بالابودن) است پس معنی معلوم است که به آسمان بالا شد ، لیکن کیفیت آن به ما معلوم نیست یا استویٰ به معنی قصد و کردن اراده کامل است یعنی توجه کامل کرد و این نیز صفت اللّه تعالٰی است (وَهِيَ دُخَانٌ) مفسرین گفته اند که عرش اللّه تعالٰی پیش از پیدایش آسمانها بالای آب بود در آن آب اللّه تعالٰی حرکت و اضطراب آفرید از آن یک غبار پیدا شد به آن دخان گفت یعنی مانند دخان (دود) اجزاء سیاه سیاه بودند -