فَمَنْ أَظْلَمُ ۱۱۵۸ حٰمٓ السجدة
فَأَرْسَلْنَا عَلَيْهِمْ رِيحًا صَرْصَرًا فِي أَيَّامٍ نَحِسَاتٍ لِنُذِيقَهُمْ عَذَابَ الْخِزْيِ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَلَعَذَابُ الْآخِرَةِ أَخْزَى وَهُمْ لَا يُنْصَرُونَ ﴿۱۶﴾ وَأَمَّا ثَمُودُ فَهَدَيْنَاهُمْ فَاسْتَحَبُّوا الْعَمَى عَلَى الْهُدَى فَأَخَذَتْهُمْ صَاعِقَةُ الْعَذَابِ الْهُونِ بِمَا كَانُوا يَكْسِبُونَ ﴿۱۷﴾ وَنَجَّيْنَا الَّذِينَ آمَنُوا وَكَانُوا يَتَّقُونَ ﴿۱۸﴾ وَيَوْمَ يُحْشَرُ أَعْدَاءُ اللَّهِ إِلَى النَّارِ فَهُمْ يُوزَعُونَ ﴿۱۹﴾
پس فرستادیم بر ایشان باد شدید در روزهای شوم تا بچشانیم ایشان را عذاب رسوائی در زندگانی دنیا و هرآئينه عذاب آخرت رسوا کننده تر است وبا ایشان مدد کرده نشود ﴿۱۶﴾
و هر چه ثمودیان بودند پس هدایت کردیم ایشان را (به واسطه رسولان) پس پسند کردند کوری را بر هدایت پس گرفت ایشان را آواز عذاب ذلت آور به سبب اعمالی که میکردند ﴿۱۷﴾
و نجات دادیم آنهای را که ایمان آوردند و بودند که نگهمیداشتن خود را از شرک ﴿۱۸﴾
و آنروز که جمع کرده شوند دشمنان اللّه تعالٰی بسوی آتش پس آنها تقسیم شوند به گروه گروه ﴿۱۹﴾
[۱۶] این تفسیر صاعقه عادیان است (صَرْصَرًا) سخت تیز و سخت سرد آواز کننده بود این لفظ به همه این معانی دلالت میکند در آن باد این سه صفت موجود بود (أَيَّامٍ نَحِسَاتٍ) شمار این روزها در سوره الحاقه (۷) ذکر است نَحِسَاتٍ، نحس مقابل سعد است یعنی در حق ایشان شوم بود یا مراد از آن به معنی یکی بعد دیگری یا بسیار سرد یا غبار آلود است -
[۱۸،۱۷] این ذکر نمونه عذاب دوم است (فَهَدَيْنَاهُمْ) یعنی به واسطه رسولان ایشان برای ایشان توحید و ایمانیات به همراه دلایل بیان شد و ایشان شنیدند لیکن (فَاسْتَحَبُّوا الْعَمَى عَلَى الْهُدَى) حاصل این است که عادیان از سبب استکبار از سره به هدایت گوش نه نهاده بودند و ثمودیان گوش نهادند لیکن گمراهی (کفر و شرک) برای ایشان نیکو اشکار میشد از این سبب اعراض کردند از این اشکار شد که کفر کنندگان دو نوع اند یک نوع ضدیان عنادیان که حق را میدانند لیکن نمی پذیرند و نوع دوم که کفر و شرک برای ایشان جائز و کار ثواب اشکار میگردد پس توحید را نمی پذیرند و هردو نوع حالا نیز موجود اند -
[۱۹] بعد از تخویف دنیوی تخویف اخروی را ذکر میکند (أَعْدَاءُ اللَّهِ) هر مشرک و کافر و مخالفت کنندهٔ حکم اللّه و رسول در این لفظ داخل اند لیکن آن مردمانی که از قرآن اعراض میکنند و نمی شنوند و مردمان دیگر را نیز از آن منع میکنند این دشمنان نمبر اول اللّه تعالٰی اند در این سوره مردمان دارای این صفت ذکر شده اند از این سبب خاص در این سوره اعداء اللّه را وصف ذکر کرده است (يُوزَعُونَ) یعنی بعد از جمع کردن ایشان به گروه های مختلف تقسیم میشوند و به آتش داخل کرده میشوند -