إِلَيْهِ يُرَدُّ ۱۱۹۲ الزخرف
وَلَنْ يَنْفَعَكُمُ الْيَوْمَ إِذْ ظَلَمْتُمْ أَنَّكُمْ فِي الْعَذَابِ مُشْتَرِكُونَ ﴿۳۹﴾ أَفَأَنْتَ تُسْمِعُ الصُّمَّ أَوْ تَهْدِي الْعُمْيَ وَمَنْ كَانَ فِي ضَلَالٍ مُبِينٍ ﴿۴۰﴾ فَإِمَّا نَذْهَبَنَّ بِكَ فَإِنَّا مِنْهُمْ مُنْتَقِمُونَ ﴿۴۱﴾ أَوْ نُرِيَنَّكَ الَّذِي وَعَدْنَاهُمْ فَإِنَّا عَلَيْهِمْ مُقْتَدِرُونَ ﴿۴۲﴾ فَاسْتَمْسِكْ بِالَّذِي أُوحِيَ إِلَيْكَ إِنَّكَ عَلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ ﴿۴۳﴾
و هرگز نفع ندهد شما را امروز وقتیکه شما ظلم (شرک) کرده اید این سخن که شما در عذاب باهم شریک هستید ﴿۳۹﴾
پس آیا تو شنوانیده میتوانی کران را یا هدایت داده می توانی کوران را و آنرا که در گمراهی اشکار است ﴿۴۰﴾
پس اگر ببریم ترا پس به تحقیق ما از ایشان انتقام گیرندگانیم ﴿۴۱﴾
یا نشان میدهیم ترا آن عذاب که وعده داده ایم ایشان را پس هرآئينه ما بر عذاب ایشان قدرت داریم ﴿۴۲﴾
پس محکم بگیر آنچه وحی کرده شده بسوی تو هرآئينه تو بر راه راست هستی ﴿۴۳﴾
[۳۹] این نیز در تخویف داخل است و جواب سوال است آن این است که چون آفت عام باشد آسان میباشد پس اگر در عذاب بسیار مردمان شریک باشند آسان میباشد؟ جواب داده شد که عذاب جهنم به بیشتر بودن مردمان آسان نمیشود - یا این سوال است که افسوس ها و حسرت ها بیشتر شود پس چیزی از غم سبک خواهد شد جواب داده شد که این نیز نفع نمی دهد -
[۴۰] در این آیات تسلیت به نبی صل اللّه وعلیه وسلم است به طریقه های مختلف در این آیت طریقه اول است که اگر این مردمان از قرآن اعراض میکنند و ایمان نمی آوزند پس بر تو هیچ وبال نیست از سببی که مانع از طرف آنها است که از قرآن کر و کور اند -
[۴۲،۴۱] در این طریقه دوم تسلیت است یعنی ما به این منکرین ضرور عذاب میدهیم یا بعد از هجرت یا وفات تو عذاب میدهیم یا در حضور شما عذاب میاوریم پس تو هیچ فکر مکن و چنین در سوره یونس (۴۶) وسوره رعد (۴۰) ودر سوره غافر (۷۷) گذشته است - و به روایت از حسن و قتاده مصداق این آیات واقع شدن فتن است در مسلمانان بعد از وفات شدن نبی صل اللّه وعلیه وسلم پس اللّه تعالٰی در زندگانی نبی صل اللّه وعلیه وسلم به او آن حالات را در امت نشان داد که او بر آن خوشنود شد و بعد از وفات او فتن آغاز شد و این اکرام نبی صل اللّه وعلیه وسلم ما است از سببی که در زندگانی انبیاء علیهم السلام دیگر بر امت های ایشان عذابها می آمدند -
[۴۳] در این تشجیع به نبی صل اللّه وعلیه وسلم بعد از تسلیت است یعنی اگر این مردمان قبول دارند یا ندارند تو بر کتاب اللّه تعالٰی محکم باش به بیان کردن و عمل کردن و دلیل گرفتن (إِنَّكَ) این علت اول پیش است یعنی هرکه بر صراط المستقیم باشد پس بر او تمسک بر کتاب اللّه لازم است و این دلیل است که راه نبی صل اللّه وعلیه وسلم صراط مستقیم است -