إِلَيْهِ يُرَدُّ ۱۲۰۶ الدخان
كَمْ تَرَكُوا مِنْ جَنَّاتٍ وَعُيُونٍ ﴿۲۵﴾ وَزُرُوعٍ وَمَقَامٍ كَرِيمٍ ﴿۲۶﴾ وَنَعْمَةٍ كَانُوا فِيهَا فَاكِهِينَ ﴿۲۷﴾ كَذَلِكَ وَأَوْرَثْنَاهَا قَوْمًا آخَرِينَ ﴿۲۸﴾ فَمَا بَكَتْ عَلَيْهِمُ السَّمَاءُ وَالْأَرْضُ وَمَا كَانُوا مُنْظَرِينَ ﴿۲۹﴾ وَلَقَدْ نَجَّيْنَا بَنِي إِسْرَائِيلَ مِنَ الْعَذَابِ الْمُهِينِ ﴿۳۰﴾ مِنْ فِرْعَوْنَ إِنَّهُ كَانَ عَالِيًا مِنَ الْمُسْرِفِينَ ﴿۳۱﴾ مِنْ فِرْعَوْنَ إِنَّهُ كَانَ عَالِيًا مِنَ الْمُسْرِفِينَ ﴿۳۱﴾
بسیار گذاشتند ایشان از باغها و چشمه ها ﴿۲۵﴾
و کشت ها و جاهای با عزت ﴿۲۶﴾
و سامان خوشنودی که بودند ایشان در آن لذت کنندگان ﴿۲۷﴾
همچنین شد و باقی گذاشتیم آنها را (باغها وغیره) برای قوم دیگر ﴿۲۸﴾
پس گریه نکرد بر فرعونیان آسمان و زمین و نبودند مهلت داده شدگان ﴿۲۹﴾
و هرآئينه نجات دادیم بنی اسرائيل را از عذاب ذلیل کننده ﴿۳۰﴾
از فرعون هرآئينه او تکبر میکرد بود از جمله از حد گذرندگان ﴿۳۱﴾
[۲۸،۲۷،۲۶،۲۵] بعد از غرق شدن ایشان حال اموال ایشان را ذکر میکند و در این اشاره است که آنها همه غرق شدند و همچنین اشاره است که غرق ایشان به معنی حقیقی بود به معنی مجازی (تاوان) نیست (وَنَعْمَةٍ) این لفظ شامل همه آن اموال دنیا است که سبب به خوشحالی و مستی و تکبر میباشد (قَوْمًا آخَرِينَ) مراد آن مردمان ضعیف اند که از لشکر فرعون در مصر باقی مانده بودند - یا مراد از آن بنی اسرائيل اند که بنی اسرائيل در زمانه داود علیه السلام به این ملک پس آمدند و وارثان اموال ایشان شدند مانند که در سوره اعراف (۱۳۷) به این اشاره است -
[۲۹] در این مقصد تحقیر کردن ایشان فرعونیان است گریه آسمان و زمین به حقیقت حمل است مانند که از انس رضی اللّه عنه مرفوعاً روایت است، که برای مومن در آسمان دو دروازه است از یک دروازه رزق نازل میگردد - واز دروازه دیگر عمل بالا میرود وقتیکه او بمیرد این هر دو دروازه آسمان برای او گریه میکنند و باز این آیت را خواند - و همچنین از ابن عباس رضی اللّه عنمها روایت است ، که کسی بر زمین رکوع و سجده و دیگر اعمال خیر میکند پس از مرگ آن زمین نیز برای این مؤمن گریه میکند ، پس مطلب آیت این است که هیچ عمل نیک فرعونیان نبود که به آسمان بالا میرفت و نه در زمین عمل ایشان بود پس از مرگ ایشان آسمان و زمین برای آنها گریه نکردند -
[۳۱،۳۰] بعد از عذاب فرعونیان که بطور تخویف دنیوی برای مشرکین ذکر است حالا انعامات را بر بنی اسرائيل به طریقه بشارت به مؤحدین ذکر میکند -