إِلَيْهِ يُرَدُّ ۱۲۱۳ الجاثية
مِنْ وَرَائِهِمْ جَهَنَّمُ وَلَا يُغْنِي عَنْهُمْ مَا كَسَبُوا شَيْئًا وَلَا مَا اتَّخَذُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ أَوْلِيَاءَ وَلَهُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ ﴿۱۰﴾ هَذَا هُدًى وَالَّذِينَ كَفَرُوا بِآيَاتِ رَبِّهِمْ لَهُمْ عَذَابٌ مِنْ رِجْزٍ أَلِيمٌ ﴿۱۱﴾ اللَّهُ الَّذِي سَخَّرَ لَكُمُ الْبَحْرَ لِتَجْرِيَ الْفُلْكُ فِيهِ بِأَمْرِهِ وَلِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ ﴿۱۲﴾ وَسَخَّرَ لَكُمْ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ جَمِيعًا مِنْهُ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ ﴿۱۳﴾
پیش روی ایشان جهنم است و نگرداند از ایشان اعمالی که ایشان کرده اند هیچ عذاب را و آن معبودانی که گرفتند بجز اللّه تعالٰی مددگاران و ایشان راست عذاب دارای شان بزرگ ﴿۱۰﴾
این هدایت است و آنهای که کفر کردند بر آیات پروردگار خود ایشان راست عذاب دردناک از عذاب سخت ﴿۱۱﴾
اللّه تعالٰی آن ذاتی است که در خدمت شما گماشته است دریا را تا روان باشند کشتیها در آن به حکم او و تا طلب کنید از فضل اللّه تعالٰی و تا شما شکر کنید ﴿۱۲﴾
و در خدمت گماشته برای شما آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است این همه از نزد اللّه تعالٰی است هرآئينه در این بسیار دلایل است قومی را که تفکر میکنند ﴿۱۳﴾
[۱۰] (وَلَا يُغْنِي عَنْهُمْ) چون مخالفت کنندگان حق دو نوع اند یکی سرمایه داران دنیاپرست ، پس گمان ایشان این است که با بدست آوردن اموال از عذاب نجات حاصل میشود و دوم پیر پرست، قبر پرست، بت پرست عقیده ایشان میباشد که پیران بزرگان ما مارا نجات میدهند پس در این جمله تردید مردمان نوع اول را کرد و در جمله دوم در (وَلَا مَا اتَّخَذُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ أَوْلِيَاءَ) تردید نوع دوم را کرد -
فائده: در این آیات شش صفات قبیحه و شش عذاب را ذکر کرده است و در صفت عذاب اول أَلِيمٌ، را ذکر کرد از سببی که این شخص در دنیا به اصرار و تکبر کردن در وقت شنیدن قرآن به دل بیان کنندهٔ قرآن بسیار درد رسانیده است و دوم در صفت عذاب مُهِينٌ، را ذکر کرد از سببی که به تمسخر کردن اهانت قرآن و اهل قرآن را کرده است پس سزا او اهانت است و صفت سوم را عَظِيمٌ، ذکر کرده است اشاره است که این عذاب بر ایشان از هر سبب در هر زمانه بر هر عضوء ایشان احاطه کننده است -
[۱۱] در این ترغیب به قرآن و تخویف به منکرین است (مِنْ رِجْزٍ) این در اصل به عذاب گنده گفته میشود که از آن نفرت میشود مانند در دنیا طاعون وبا و در آخرت ماءِصدید و غسلین -
[۱۳،۱۲] در این آیات باز دلایل عقلی است دلایل گذشته صرف به طریقه آیات بود و این دلایل به طریقه انعامات است از این سبب لفظ سَخَّرَ، را در آن ذکر کرده است و مراد از تسخر بحر آنست که در آن چنان صفات آفریده است که شما در آن کشتی رانده میتوانید مانند نرم بودن و هموار ، بادهای در میانه، امواج به اندازه و جذب نه کردن کشتیها و جهاز ها را به خود و حالات وغیره این همه به قدرت اللّه تعالٰی اند هیچ مخلوقی در آن هیچ دخلی ندارد -