طَاعَةٌ وَقَوْلٌ مَعْرُوفٌ فَإِذَا عَزَمَ الْأَمْرُ فَلَوْ صَدَقُوا اللَّهَ لَكَانَ خَيْرًا لَهُمْ ﴿۲۱﴾ فَهَلْ عَسَيْتُمْ إِنْ تَوَلَّيْتُمْ أَنْ تُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ وَتُقَطِّعُوا أَرْحَامَكُمْ ﴿۲۲﴾ أُولَئِكَ الَّذِينَ لَعَنَهُمُ اللَّهُ فَأَصَمَّهُمْ وَأَعْمَى أَبْصَارَهُمْ ﴿۲۳﴾ أَفَلَا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ أَمْ عَلَى قُلُوبٍ أَقْفَالُهَا ﴿۲۴﴾

(در کار است) برای ایشان پیروی کردن و سخن نیکو گفتن پس وقتیکه مؤکد شد حکم قتال پس اگر راست میکردند ایشان وعده اللّه تعالٰی را البته بهتر بود برای ایشان ﴿۲۱﴾
پس به تحقیق نزدیک هستید شما اگر روی گردانیدید که فساد کنید در ملک و قطع کنید رشته داری های خود را ﴿۲۲﴾
این آن مردمان اند که لعنت کرده اللّه تعالٰی بر ایشان پس کر ساخت ایشان را و کور ساخت چشمهای ایشان را ﴿۲۳﴾
آیا تفکر نمیکنند در قرآن بلکه بر دلهای ایشان قفل های آن است ﴿۲۴﴾

[۲۱] (خَيْرًا لَهُمْ) یعنی اگر ایشان از جهاد ترس نمی کردند بلکه طاعت میکردند بسیار خیر میبود و مراد از طاعت طاعت اللّه تعالٰی و رسول است عموماً و بطور خاص در جهاد -
[۲۲] مراد از تولیتم اعراض از کتاب اللّه و از جهاد است این قول قتاده است پس در این آیت اشاره است به نتایج بد اعراض از کتاب اللّه و از جهاد یعنی اگر شما از قرآن اعراض کنید و جهاد را ترک کنید پس در مملکت گناهان و تعدی و قتل به ناحق بیشتر میشود و این فساد است و خویشاوندی از بین میرود یعنی بالای خویشاوندان ظلم آغاز خواهد شد بر یکدیگر چور و چپاول خواهد شد مانند جاهلیت -
فایده: (أَرْحَامَكُمْ) قرطبی گفته است که ارحام دو نوع است اول عام دوم خاص است رحم عام یعنی تعلق دین اسلام است واین حق همه مسلمانان است و خاص صرف حق خویشاوندان نسبی است -
[۲۴،۲۳] این صفات دیگر منافقین است در هردو آیات پنج ذکر کرده است - ودراین اشاره است که مقصد قرآن صرف تلاوت کردن الفاظ نیست بلکه تدبر و فکر کردن در معانی و مقاصد و حکمت های آن است و مانند این در سوره نساء (۸۲) گذشته است - یعنی سبب حقیقی تدبر نکردن این است که بر دلهای ایشان قفل ها زده شده است مانند که قفل بر دروازه زده شود پس هیچ چیز داخل شده نمی تواند همچنین به داخل دلهای ایشان سخن حق داخل نمی گردد -