إِنَّ الَّذِينَ ارْتَدُّوا عَلَى أَدْبَارِهِمْ مِنْ بَعْدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُمُ الْهُدَى الشَّيْطَانُ سَوَّلَ لَهُمْ وَأَمْلَى لَهُمْ ﴿۲۵﴾ ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ قَالُوا لِلَّذِينَ كَرِهُوا مَا نَزَّلَ اللَّهُ سَنُطِيعُكُمْ فِي بَعْضِ الْأَمْرِ وَاللَّهُ يَعْلَمُ إِسْرَارَهُمْ ﴿۲۶﴾ فَكَيْفَ إِذَا تَوَفَّتْهُمُ الْمَلَائِكَةُ يَضْرِبُونَ وُجُوهَهُمْ وَأَدْبَارَهُمْ ﴿۲۷﴾ ذَلِكَ بِأَنَّهُمُ اتَّبَعُوا مَا أَسْخَطَ اللَّهَ وَكَرِهُوا رِضْوَانَهُ فَأَحْبَطَ أَعْمَالَهُمْ ﴿۲۸﴾ أَمْ حَسِبَ الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ أَنْ لَنْ يُخْرِجَ اللَّهُ أَضْغَانَهُمْ ﴿۲۹﴾

هرآئينه آنهای که برگشتند (از ایمان) بر پشت های خود پس از آنکه اشکار شد برای ایشان هدایت شیطان آراسته برای ایشان (عمل های ایشان را) و مهلت داده برای ایشان ﴿۲۵﴾
این به سبب آنست که ایشان گفتند به آنهای که بد می پندارند چیزی راکه نازل کرده اللّه تعالٰی که ما سخن شما را قبول خواهیم کرد در بعضی کارها و اللّه تعالٰی میداند سخنان پنهانی گفتن ایشان را ﴿۲۶﴾
پس چه حال باشد وقتیکه میگیرند ارواح ایشان را ملائک مرگ میزنند روی ایشان را و پشت های ایشان را ﴿۲۷﴾
این به سبب آنست که پیروی کردند کاری را که خفه ساخته اللّه تعالٰی را و بد میپندارند رضای اللّه تعالٰی را پس ضایع ساخت عملهای ایشان را ﴿۲۸﴾
آیا می پندارند آنها که در دل های ایشان مرض (کینه) است که اشکار نخواهد کرد اللّه تعالٰی کینه های ایشان را (به همراه مومنان) ﴿۲۹﴾

[۲۵] این زجر به منافقان است و ارتداد آنها این است که از قرآن فرضیت قتال برای شان معلوم شد و باز هم اعراض کردند و سبب ارتداد را در این آیت ذکر کرد سه حالات منافقان ذکر شد در (سَوَّلَ) اشاره به اعمال شرک و بدعات است که آنها به آن گناهان نمی گویند از این سبب توبه نمی کنند و در (أَمْلَى) اشاره است به انهماک آنها در خواهشات و شهوات نفسانیه که از توبه کردن غافل اند -
[۲۶] در این آیت نیز زجر به منافقین است و سبب تسویل الشیطان را ذکر میکند که آن با مردم بی دین در بی دینی ایشان تعاون کردن است یا وعده دادن تعاون است (بَعْضِ الْأَمْرِ) مراد از آن مخالفت نبی صل اللّه وعلیه وسلم و منع کردن مردمان از طاعت آن و منع کردن از جهاد است مراد از آن اظهار شرک نیست -
[۲۷] این تخویف حالت نزع است - و حرف فا دلیل است که این عذاب به سبب صفات و احوال ذکر شده پیش است - تخصیص روی و پشت ها از سببی است که در وقت اعلان قتال بر روی های ایشان اثار اندوه اشکار میشد و این روی را نجات میداد که نشود در قتال بر آن ضربه برسد و پشت را در هنگام فرار کردن میگردانید -
[۲۸] در این آیت سه حالات ایشان را ذکر میکند و آنها اسباب عذاب گذشته است یعنی زدن روی ها به سبب اتباع ما اسخط است و زدن پشت ها به سبب کراهت رضای اللّه تعالٰی است (اتَّبَعُوا مَا أَسْخَطَ اللَّهَ) سبب غضب اللّه تعالٰی کفر کردن است و به همراه آن خِداع و فساد و استهزاء کردن بر مومنان را یکجا کرده است (وَكَرِهُوا رِضْوَانَهُ) سبب رضای اللّه تعالٰی ایمان، توحید، اخلاص و اتباع قرآن و سنت است آنها بد میدانند -
[۲۹] در این زجر است و ذکر یک حالت منافقان است و با این گله (شکوه) منافقان را از بین میبرد - ایشان میگویند که قبایح ما را اشکار کردن در کار نیست - اللّه تعالٰی فرمود که این گمان ایشان درست نیست که ما قبایح ایشان را اشکار نکنیم -