حم ۱۲۶۸ ق
وَأُزْلِفَتِ الْجَنَّةُ لِلْمُتَّقِينَ غَيْرَ بَعِيدٍ ﴿۳۱﴾ هَذَا مَا تُوعَدُونَ لِكُلِّ أَوَّابٍ حَفِيظٍ ﴿۳۲﴾ مَنْ خَشِيَ الرَّحْمَنَ بِالْغَيْبِ وَجَاءَ بِقَلْبٍ مُنِيبٍ ﴿۳۳﴾ ادْخُلُوهَا بِسَلَامٍ ذَلِكَ يَوْمُ الْخُلُودِ ﴿۳۴﴾ لَهُمْ مَا يَشَاءُونَ فِيهَا وَلَدَيْنَا مَزِيدٌ ﴿۳۵﴾
و نزدیک گردانیده شود جنت برای متقیان نباشد دور ﴿۳۱﴾
این آنست آنچه وعده داده میشد شما را برای هر توبه کننده نگهدارنده ﴿۳۲﴾
هر آنکه میترسد از ذات رحمان در حالت ندیدن و آمده باشد با دل رجوع کننده به حق ﴿۳۳﴾
(گفته خواهد شد) داخل شوید در جنت با سلامتی این است روز همیشه بودن ﴿۳۴﴾
ایشان راست آنچه خواهند در آن و نزد ما زیاده نیز است ﴿۳۵﴾
[۳۱] از این آیت الی (۳۵) بشارت اخرویه است به ذکر هفت احوال جنت و با پنج صفات اهل جنت - در این آیت دو حالات جنت ذکر است (۱) ازلفت (۲) غیر بعید و یک صفت جنتیان ذکر است (أُزْلِفَتِ) یعنی جنت به میدان حشر برای متقیان نزدیک کرده شود این برای اکرام و عزت آنها تا برای ایشان تکلیف رفتن محسوس نشود -
[۳۲] در این یک حال جنت و دو صفات اهل جنت ذکر است - هٰذا اشاره به جنت است به تاویل مکان نعمت ها (مَا تُوعَدُونَ) این وعده از جانب اللّه تعالٰی در قرآن کریم در آن آیات ها ذکر است که با تقویٰ جنت حاصل میگردد و آن آیات بسیار است (أَوَّابٍ) کسی است که از گناه توبه کرده باشد لیکن چون به یادش بیاید باز هم استغفار میخواهد و تسبیح نیز زیاده میگوید - و در اختتام هر مجلس این کلمه را میگوید - سُبْحانَ اللّهِ وَبِحَمْدِهِ اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْتَغْفِرُکَ وَ أَتُوبُ إِلَیْک (حَفِيظٍ) حفاظت کنندهٔ حقوق اللّه تعالٰی و از آوامر یا یاد کنندهٔ گناهان خود از سببی که از آن استغفار میکند یا حفاظت کننده عمر خود که عمر خود را ضایع نمی کند -
[۳۳] در این دو صفت متقیان را ذکر میکند - صفات گذشته عبادات لسانیه بود و این صفات عبادات قلبیه بود (۱) خشیت (۲) انابت (مَنْ خَشِيَ) خشیت از خوف خاص است از سببی که در خشیت تعظیم مخشی عنه میباشد به همراه خوف ازاین سبب لفظ الرحمٰن را ذکر کرد برای افاده عظمت شان او (بِالْغَيْبِ) یعنی اللّه تعالٰی را ندیده است بلکه به سبب دلایل عقلی و نقلی و وحی بر اللّه تعالٰی ایمان دارد (وَجَاءَ بِقَلْبٍ مُنِيبٍ) ومراد از جَاءَ توجه کردن به اللّه تعالٰی در دنیا است -
[۳۴] این بشارت به دوحالات است برای اهل صفات گذشته (بِسَلَامٍ) سلامتی از عذاب و از هر نوع غمها و سلام گفتن از جانب اللّه تعالٰی و ملائک است به همه این لفظ شامل است -
[۳۵] در این نیز بشارت است به ذکر کردن دو حالت (مَزِيدٌ) مراد آن نعمت های است که در دل شان نیز نگذشته باشد و آن دیدن اللّه تعالٰی است با بسیار اکرام و عزت مانند که در احادیث مرفوعه ذکر است و همچنین حورهای نوع خاص است -