فَأَخَذْنَاهُ وَجُنُودَهُ فَنَبَذْنَاهُمْ فِي الْيَمِّ وَهُوَ مُلِيمٌ ﴿۴۰﴾ وَفِي عَادٍ إِذْ أَرْسَلْنَا عَلَيْهِمُ الرِّيحَ الْعَقِيمَ ﴿۴۱﴾ مَا تَذَرُ مِنْ شَيْءٍ أَتَتْ عَلَيْهِ إِلَّا جَعَلَتْهُ كَالرَّمِيمِ ﴿۴۲﴾ وَفِي ثَمُودَ إِذْ قِيلَ لَهُمْ تَمَتَّعُوا حَتَّى حِينٍ ﴿۴۳﴾ فَعَتَوْا عَنْ أَمْرِ رَبِّهِمْ فَأَخَذَتْهُمُ الصَّاعِقَةُ وَهُمْ يَنْظُرُونَ ﴿۴۴﴾ فَمَا اسْتَطَاعُوا مِنْ قِيَامٍ وَمَا كَانُوا مُنْتَصِرِينَ ﴿۴۵﴾ وَقَوْمَ نُوحٍ مِنْ قَبْلُ إِنَّهُمْ كَانُوا قَوْمًا فَاسِقِينَ ﴿۴۶﴾ وَالسَّمَاءَ بَنَيْنَاهَا بِأَيْدٍ وَإِنَّا لَمُوسِعُونَ ﴿۴۷﴾

پس گرفتیم او را و لشکر او را پس افنگدیم ایشان را در دریا و او بود ملامت کنندهٔ نفس خود ﴿۴۰﴾
(ونشانی) در عادیان چون فرستادیم بر ایشان باد عقیم را (بی برکت) ﴿۴۱﴾
نمی گذاشت هیچ چیز را که می گذشت بر آن مگر که گردانید آنرا مانند استخوان ذره ذره ﴿۴۲﴾
(و نشانی) در ثمودیان چون گفته شد برای ایشان لذت بگیرید تا مدتی کم ﴿۴۳﴾
پس نافرمانی کردند از حکم پروردگار خود پس فرا گرفت ایشان را صدای مهیب و حال آنکه ایشان میدیدند ﴿۴۴﴾
پس نتوانستن ایستادن و نبودند ایشان انتقام کشیدگان ﴿۴۵﴾
(هلاک ساختیم ما) قوم نوح علیه السلام را پیش از ایشان هرآئينه ایشان بودند قوم نافرمان ﴿۴۶﴾
و بنا کردیم آسمان را به قوت و ما گسترانندهٔ او هستیم ﴿۴۷﴾

[۴۰] این دلیل اشکار است که فرعون را نیز غرق کرده است (مُلِيمٌ) یک معنی اینکه تا مرگ کارهای ملامت کننده کرده بود دوم اینکه در آنوقت او نفس خود را ملامت میکرد یعنی توبه میکرد مانند سوره یونس (۹۰) گذتشه است لیکن آنوقت توبه قبول نمی شد -
[۴۱] این نمونه سوم عذاب دنیوی را ذکر میکند -
[۴۲] در آیت تیزی و هیبت شان آن باد را ذکر میکند سوال: این باد بر کوها و سنگها وغیره آمده بود لیکن آنها را ذره نکرد؟ جواب: (كَالرَّمِيمِ) بوته ها که خشک شود و ذره ذره و گنده شود به آن در اصل رمیم گفته میشود همچنین استخوان که کهنه شود و خاک شود -
[۴۳] این نمونه چهارم عذاب دنیوی است (تَمَتَّعُوا حَتَّى حِينٍ) یک معنی اینکه تا تاریخ مرگ از باغها و اموال خود فایده بگیرید و ایمان بیاورید ، پس در این دعوت به ایمان است و اشاره به فواید دنیوی آنها است - معنی دوم این است که بر ایشان فیصله شد که بعد از سه روز بالای ایشان عذاب می آید -
[۴۴] (الصَّاعِقَةُ) مراد از آن صدای سخت هیبت ناکی بود که سبب لرزیدن زمین شد - از این سبب در سوره اعراف عذاب ایشان را به رجفه و در سوره هود عذاب ایشان را به صیحه ذکر کرده است -
[۴۵] (قِيَامٍ) ایستاده شدن و محکم شدن است یا قوت دفع کردن است -
[۴۶] این پنجم نمونه عذاب است -
[۴۷] از این آیت سه دلایل عقلی را برای بعث بعد الموت در سه آیات ذکر میکند در این یک دلیل علوی (بِأَيْدٍ) این مصدر است به معنی قوت و قدرت این را از عبداللّه بن عباس رضی اللّه عنهما ابن کثیر و قرطبی روایت ذکر کرده است و احتمال دیگر این است که اَیدٍ جمع ید شود مانند در سوره یٰس (۷۱) است پس این لفظ از متشابهات میگردد و یا از سبب وقف خذف شده است (وَإِنَّا لَمُوسِعُونَ) از وسع ماخوذ است به معنی قدرت واسعه است -