قَالَ فَمَا خَطْبُكُمْ ۱۲۹۹ القمر
اقْتَرَبَتِ السَّاعَةُ وَانْشَقَّ الْقَمَرُ ﴿۱﴾ وَإِنْ يَرَوْا آيَةً يُعْرِضُوا وَيَقُولُوا سِحْرٌ مُسْتَمِرٌّ ﴿۲﴾
بسیار نزدیک شد قیامت و پاره شد ماه ﴿۱﴾
و اگر ببینند ایشان نشانی روی میگردانند و میگویند ایشان این جادوی پخته است ﴿۲﴾
ربط: این سوره با سوره پیش از چندین وجوه است وجه اول این است که پیش زجر بود به عقیده و دلیل مشرکان حالا در این سوره تخویف اخروی است - وجه دوم این است که اول ذکر شد که مشرکان پیرو خواهشات در عقیده اند حالا ذکر میکند که از سبب خواهش انکار معجزات را میکنند -
دعویٰ این سوره: تخویف اخروی به ذکر اقتراب ساعت و سبب تخویف تکذیب است و آن سبب عذاب ها بر پنج اقوام مکذبین بود - و در سوره رد شرک فی الدعا و فی التصرف و در (۴۹) ایمان بالتقدیر ذکر است و در آن رد بر شرک فی البرکات است یعنی اندازه مقرره اللّه تعالٰی را هیچ کسی تبدیل کرده نمی تواند -
خلاصه سوره:
تخویف اخروی به همراه معجزه باز زجر بر منکرین است که به ذکر کردن پنج حالات آنها و تخویف اخروی به ذکر پنج هیبت قیامت است باز تخویف دنیوی به ذکر پنج اقوام گذشته باز زجر است به پنج حالات موجوده منکرین باز تخویف اخروی با پنج احوال است باز ذکر قدرت اللّه تعالٰی به پنج طریقه برای اثبات قیامت است و در اخیر بشارت به پنج طریقه است -
[۱] این تخویف اخروی است - یعنی انشقاق قمر دلیل به صدق رسول اللّه صل اللّه وعلیه وسلم است و آمدن او به دنیا نشانه قرب ساعت است و همچنین انشقاق قمر دلیل بر قدرت اللّه تعالٰی است که همچنین او قادر است به فنا کردن همه عالم - و انشقاق القمر معجزه بود که به اهل مکه اشکار شده بود و این حدیث را امام بخاری، امام مسلم، ترمذی، بیهقی و بسیار محدثین به اسناد صحیح ذکر کرده اند و از انس و ابن عباس و ابن عمر و ابن مسعود و جبیر بن مطعم رضی اللّه عنهما روایت کرده شده است انکار کردن از آن بدعةِ اعتقادیه است -
[۲] ازاین تا (۶) زجرها است و پنج حالات منکرین را ذکر میکند (مُسْتَمِرٌّ) در این لفظ از سبب اختلاف ماده بسیار اقوال است از مِرَّة به معنی بسیار قوی و محکم است از مرور به معنی زایل شونده و پایان یافته است از مرارة به معنی تلخی است یعنی بسیار تیز اثر کننده است از اِستِمرَارَ، به معنی دوام و همیشه بودن است - و همچنین به معانی مشابه با یکدیگر و معنی گذشتن از زمین به آسمان -