فَبِأَيِّ آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ ﴿۱۸﴾ مَرَجَ الْبَحْرَيْنِ يَلْتَقِيَانِ ﴿۱۹﴾ بَيْنَهُمَا بَرْزَخٌ لَا يَبْغِيَانِ ﴿۲۰﴾ فَبِأَيِّ آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ ﴿۲۱﴾ يَخْرُجُ مِنْهُمَا اللُّؤْلُؤُ وَالْمَرْجَانُ ﴿۲۲﴾ فَبِأَيِّ آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ ﴿۲۳﴾ وَلَهُ الْجَوَارِ الْمُنْشَآتُ فِي الْبَحْرِ كَالْأَعْلَامِ ﴿۲۴﴾ فَبِأَيِّ آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ ﴿۲۵﴾ كُلُّ مَنْ عَلَيْهَا فَانٍ ﴿۲۶﴾

پس از کدام یک احسانات پروردگار خود شما هر دو انکار میکنید ﴿۱۸﴾
مشترک روان کرده است دو دریا را که یکجا می چلد ﴿۱۹﴾
میان هر دو پرده ناشناس است که یکی بر دیگری تجاوز نمی کنند ﴿۲۰﴾
پس از کدام یک احسانات پروردگار خود شما هر دو انکار میکنید ﴿۲۱﴾
می برآید از این هر دو مروارید های بزرگ و خورد ﴿۲۲﴾
پس از کدام یک احسانات پروردگار خود شما هر دو انکار میکنید ﴿۲۳﴾
و خاص در اختیار اللّه تعالٰی است کشتی های روان که بلند کرده شده اند در دریا مانند کوها ﴿۲۴﴾
پس از کدام یک احسانات پروردگار خود شما هر دو انکار میکنید ﴿۲۵﴾
همه آنهای که است بر روی زمین فنا شونده است ﴿۲۶﴾

[۲۰،۱۹] بعد از نعمت های بری نعمت های بحری را ذکر میکند (الْبَحْرَيْنِ) آب شیرین که از آسمان می بارد و در زمین از آن نهرها دریاها و رود خانه ساخته است و اکثر از آنها یکجا میشوند و در اخیر به بحر نمکین میرساند و هر دو نوع را یکجا روان کرده است در میان هر دو از ابتداء از زمین و آسمان پرده است و اگر چه یکجا روان شود در میان آنها پردهٔ معنوی قدرتی است (لَا يَبْغِيَانِ) بر یکدیگر بغی کرده نمی توانند تا آب آنها پراگنده نشود و کدام فواید که از هر دو مقصود است خراب نشود -
[۲۱] در پیش آلَاءِ پنچ نعمات ذکر شد -
[۲۳،۲۲] در این دو انعامات را ذکر میکند و از فواید بحرین این فائده را جدا ذکر کرد از سببی که فایده های لؤلؤ و مرجان نیز از فواید عام جدا است - علمای خواص سنگها اکثر این فواید را می شناسند و از آنها دواها و ماجون ها نیز برای تداوی امراض ساخته میشود (مِنْهُمَا) این ضمیر تثنیه به معنی خود است یعنی این لؤلؤ مرجان به تحقیق از اختلاط هر دو آب پیدا میگردد مثال آن از نر و ماده است - ابن جریر گفته است که آب باران در صدف های باز بحر می بارد و صدف ها بسته میشوند پس در آن مروارید ساخته میشود یکی یا بیشتر و بعضی مردم مشاهده آنرا نیز کرده اند -
[۲۵،۲۴] از نعمت های بحری نعمت دیگر بزرگ را ذکر میکند (الْمُنْشَآتُ) یعنی کناره های آن مانند کوها بلند است و در این اشاره به جهاز های بزرگ بحری است و این اعجاز قرآن است از سببی که چنین جهاز های بزرگ در زمانه های بعدی پیدا شد و قرآن ذکر آنرا پیش کرده بود -
[۲۸،۲۷،۲۶] در این نوع دیگر نعمت ها را ذکر میکند که آن پنج است - فناء کل ، بقاء ، وَجْهَ رب ، جلال ، اکرام و در آیت دوم پنج صفت اللّه تعالٰی را ذکر کرده است (كُلُّ مَنْ عَلَيْهَا) مراد از مَنْ جنیات و انسانان همه اند از سببی که در این سوره مخاطبه به ایشان است (وَجْهُ رَبِّكَ) قرطبی از ابن عباس رضی اللّه عنهما نقل کرده است که مراد از وجه ذات و وجود اللّه تعالٰی است و از شیخ الاسلام ابن تیمیه رحمة اللّه علیه نقل است که لفظ وجه مشترک است گاهی به یک معنی میباشد و گاهی به معنی دیگر و همه معانی حقیقی اند لذا به این تاویل متشابه گفته نمی شود - (رَبِّكَ) سوال: در سوره دیگر خطابات تثنیه است و این خطاب را به مفرد ذکر کرد؟ جواب: این است که در این به هریک شخص خطاب است تا هر یک شخص به فنا خود و به بقاء رب تعالٰی عقیده نگهدارد -