قَالَ فَمَا خَطْبُكُمْ ۱۳۱۷ الواقعة
إِذَا وَقَعَتِ الْوَاقِعَةُ ﴿۱﴾ لَيْسَ لِوَقْعَتِهَا كَاذِبَةٌ ﴿۲﴾ خَافِضَةٌ رَافِعَةٌ ﴿۳﴾ إِذَا رُجَّتِ الْأَرْضُ رَجًّا ﴿۴﴾
وقتیکه واقع شود واقع شونده ﴿۱﴾
نیست در واقع شدن آن هیچ انکاری ﴿۲﴾
پست میکند بعضی مردم را بلند میکند بعضی را ﴿۳﴾
چون جنبانیده شود زمین به سخت جنبانیدن ﴿۴﴾
ربط: این سوره با سوره رحمٰن از چندین وجوه است وجه اول این است که در آن سوره اثبات رحمانیت و برکات برای اللّه تعالٰی بود حالا در این سوره رد شرک فی البرکات میکند به طریقه تسبیح - وجه دوم آنست که در آن سوره تخویف اخرویه و بشارت اخرویه ذکر شد حالا در این سوره اهل آنرا ذکر میکند - وجه سوم اینکه در آن سوره دو قسم جنت هارا ذکر کرد حالا در این سوره دو نوع اهل جنت را ذکر میکند السابقون و اصحاب الیمین -
دعویٰ این سوره: تسبیح اللّه تعالٰی است که دو بار ذکر میکند در (۷۴) و (۹۶) مانند که در سوره رحمٰن دو صفت ذکر شد ، یکی الرّحمٰن دوم تبارک - و اثبات این تسبیح را میکند به ذکر انعامات تربیت انسان و با انزال قرآن -
خلاصه سوره:
این سوره تقسیم به دو باب است باب اول الی (۵۷) است در این باب هشت حالات قیامت را ذکر میکند الی (۷) باز تقسیم اهل حشر را ذکر میکند به سه گروه در (۱۰،۹،۸) باز ده بشارت فریق اول را که سابقون اند الی (۲۶) ذکر میکند باز شش عقوبات فریق سوم که اصحاب الشمال اند (تخویفاً) ذکر میکند و در میان آن سه علت عذاب را می آورد -
[۱] (الْوَاقِعَةُ) این نامی از نامهای قیامت است و این را واقعة از سببی میگویند که وقوع آن یقینی است یا اینکه در آن بسیار واقعات سخت واقع شدنی است و بعضی علماء گفته اند که مراد از الواقعه دمیدن صور دوم است -
[۲] در این تاکید وقوع واقعه است -
[۳] معنی این است که پایان میکند بعضی اقوام را به جهنم و بالا میکند بعضی اقوام را به جنت و جهنم پایان است و جنت بالا است - یا معنی این است پست میکند دشمنان اللّه تعالٰی را (یعنی به ذلت) و بلند میکند دوستان اللّه تعالٰی را (یعنی با عزت) -
[۴] (رَجًّا) آن سخت جنبیدن است که با آن آواز شنیده میشود و مراد از آن زلزله بر تمام زمین است مانند در سوره زلزال و در آیت اول سوره حج ذکر شده است -