هُوَ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ ثُمَّ اسْتَوَى عَلَى الْعَرْشِ يَعْلَمُ مَا يَلِجُ فِي الْأَرْضِ وَمَا يَخْرُجُ مِنْهَا وَمَا يَنْزِلُ مِنَ السَّمَاءِ وَمَا يَعْرُجُ فِيهَا وَهُوَ مَعَكُمْ أَيْنَ مَا كُنْتُمْ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ ﴿۴﴾ لَهُ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَإِلَى اللَّهِ تُرْجَعُ الْأُمُورُ ﴿۵﴾

خاص او چنان ذاتی است که آفریده است آسمانها و زمین را در شش روز باز او برابر شد در بالای عرش میداند آنچه میدرآید در زمین و آنچه می برآید از زمین و آنچه فرود می آید از آسمان و آنچه بالا میرود به آن و او با شماست هرجا که باشید شما و اللّه تعالٰی بر عمل های شما بیناست ﴿۴﴾
خاص او را تست پادشاهی آسمانها و زمین و خاص بسوی اللّه تعالٰی برگردانیده میشود همه کارها ﴿۵﴾

[۴] این دلیل عقلی دیگر مستقل است و پنج صفات اللّه تعالٰی در آن ذکر است - خلق ، استواء ، علم ، معیّت ، بصیر -و عرش و علٰی و استواء هر سه لفظ به معنی حقیقی مراد اند لیکن کیفیت آن به ما معلوم نیست ما آنرا بغیر از تمثیل و تشبیه به مخلوق قبول میکنیم و تاویل آنرا نمی کنیم (وَهُوَ مَعَكُمْ) (سوال) در میان استواء علی العرش و معیت مخلوق تعارض است؟ (جواب)‌ بعضی اهل گفته اند که تعارض در میان این هردو در صفات مخلوق است و صفات خالق هیچ مشابهت به صفات مخلوق ندارد یعنی استواء و معیت هر دو به حقیقت حمل است و کیفیت هر دو مجهول است و اکثر اهل علم میگویند که مراد از معیت معیت به علم و قدرت است و شیخ الاسلام ابن تیمیه رحمه اللّه در شرح حدیث النزول و در مجموعه فتاوٰی ج(۳) ص(۱۳۶) ج(۳) ص (۱۴۲) ج(۵) ص(۱۱۳) تشریح آنرا کرده است و امام ذهبی از امام ابوحنیفه رحمه اللّه در کتاب مختصر العلوس (۱۱۳) نیز چنین نقل کرده است و ابن عبدالبر ذکر کرده است که این اجماع صحابه و تابعین است واین منقول است از ابن عباس و ضحاک و مقاتل و سفیان ثوری و احمد بن حنبل رحمهم اللّه - ابن جریر نیز در تفسیر گفته است که اللّه تعالٰی عالم است بر شما و بر اعمال شما و با وجود آن او بالای عرش در بالای آسمانها است -
[۵] این دلیل دیگر مستقل است در آیت دوم اشاره بود به ملک دنیا و در این اشاره است به ملک آخرت از این سبب در اینجا ذکر آخرت را کرده است با الی اللّه ترجع الامور -