يَوْمَ يَقُولُ الْمُنَافِقُونَ وَالْمُنَافِقَاتُ لِلَّذِينَ آمَنُوا انْظُرُونَا نَقْتَبِسْ مِنْ نُورِكُمْ قِيلَ ارْجِعُوا وَرَاءَكُمْ فَالْتَمِسُوا نُورًا فَضُرِبَ بَيْنَهُمْ بِسُورٍ لَهُ بَابٌ بَاطِنُهُ فِيهِ الرَّحْمَةُ وَظَاهِرُهُ مِنْ قِبَلِهِ الْعَذَابُ ﴿۱۳﴾ يُنَادُونَهُمْ أَلَمْ نَكُنْ مَعَكُمْ قَالُوا بَلَى وَلَكِنَّكُمْ فَتَنْتُمْ أَنْفُسَكُمْ وَتَرَبَّصْتُمْ وَارْتَبْتُمْ وَغَرَّتْكُمُ الْأَمَانِيُّ حَتَّى جَاءَ أَمْرُ اللَّهِ وَغَرَّكُمْ بِاللَّهِ الْغَرُورُ ﴿۱۴﴾ فَالْيَوْمَ لَا يُؤْخَذُ مِنْكُمْ فِدْيَةٌ وَلَا مِنَ الَّذِينَ كَفَرُوا مَأْوَاكُمُ النَّارُ هِيَ مَوْلَاكُمْ وَبِئْسَ الْمَصِيرُ ﴿۱۵﴾

روزی که میگویند مردان منافق و زنان منافق به کسانی که ایمان آورده اند انتظار مارا بکشید تا بگیریم از روشنی شما گفته میشود باز گردید دوباره به پشت های تان و بجوئید روشنی را پس ساخته شود میان ایشان دیواری که او را دروازه باشد در داخل آن رحمت است و از طرف بیرون آن عذاب است ﴿۱۳﴾
آواز میدهند ایشان را آیا ما نبودیم همراه شما گویند بلی و لیکن گمراه کردید شما نفس های خود را و انتظار میبردید و در شک محکم بودید شما و فریفت شما را خواهشات تان تا آنکه رسید به شما حکم اللّه تعالٰی و فریب داد شما را به اللّه تعالٰی شیطان فریبنده ﴿۱۴﴾
پس امروز گرفته نمی شود از شما هیچ جریمه و نه از کسانی که کفر کرده اند جای رفتن شما آتش است همان لایق شماست و بد جای بازگشت است این آتش ﴿۱۵﴾

[۱۳] این تخویف اخروی به منافقین است این مردمانی که به دروغ دعوی ایمان می کردند و در حقیقت ایمان ایشان نبود و انفاق نیز نمی کردند بلکه بخل میکردند و مردمان دیگر را نیز به بخل امر میکردند - (نَقْتَبِسْ) اقتباس از روشنی روشن شده برای خود شعله روشن کردن است مراد از آن روشنی حاصل کردن است - و در این دو قول مفسرین است قول اول اینکه برای منافقان نیز قدری از نور داده میشود و باز خاموش کرده میشود قول دوم اینکه برای ایشان نور نیست صرف امید ایشان است که در نور مومنان ما بر پل صراط بگذریم لیکن آنها به بسیار سرعت بر صراط گذشتند پس منافقان از روشنی بکلی محروم شدند (بِسُورٍ) و به این حجاب و اعراف نیز گفته شده است در سوره اعراف (۴۶) (بَاطِنُهُ فِيهِ الرَّحْمَةُ) مراد از رحمت جنت است - (الْعَذَابُ) مراد از این جهنم است یعنی به این دروازه اهل جنت داخل میشوند و برای منافقان در آن اجازت داخل شدن داده نمیشود پس ایشان به جهنم نزدیک کرده میشوند -
[۱۴] (يُنَادُونَهُمْ) نداء برای دور میباشد اشاره است که مومنان از آن دور خواهند رفت و دروازه بسته خواهد شد پس منافقان به فریاد آواز خواهند داد (مَعَكُمْ) در جماعات و غزوات و همه واجبات - (وَلَكِنَّكُمْ فَتَنْتُمْ) پنج اوصاف منافقان را ذکر کرده است که به سبب آن این اعمال برباد شده اند وصف اول (فَتَنْتُمْ) در فتنه شرک و نفاق خود را انداخته است و این سبب هلاکت است زیرا برایش فتنه گفت - دوم (وَتَرَبَّصْتُمْ) در باره نبی صل اللّه وعلیه وسلم و مومنان اتظار حوادث را میکنند که ایشان از بین بروند باز شما کفر را اشکار کنید مانند سوره توبه (۹۸،۵۲) و همچنین با وزن کردن نیز به تاخیر انداختن ، سوم (وَارْتَبْتُمْ) در توحید و صدق رسول بعث بعدالموت و در وعده اللّه تعالٰی شکوک میکنید ، چهارم (وَغَرَّتْكُمُ الْأَمَانِيُّ) سخنها و مساُئل بی دلیل که ملایان و پیران بد از نفس خود ساخته اند وهمچنین امیدها و حسرت های دراز بر این شما فریب خوردید و به این سبب بر توحید و رسالت در دل یقین نمی کردید -
[۱۵] این تخویف اخروی است و این داخل است در زیر قول مومنان به منافقان یا این قول اللّه و ملائک برای ایشان است (مَوْلَاكُمْ) به معنی اولی است یا به معنی مددگار است به طریقه تحکم یا به معنی متولی است یعنی اللّه تعالٰی عذاب ایشانرا به آتش خواهد سپرد و او متولی عذاب ایشان خواهد شد -