الَّذِينَ يُظَاهِرُونَ مِنْكُمْ مِنْ نِسَائِهِمْ مَا هُنَّ أُمَّهَاتِهِمْ إِنْ أُمَّهَاتُهُمْ إِلَّا اللَّائِي وَلَدْنَهُمْ وَإِنَّهُمْ لَيَقُولُونَ مُنْكَرًا مِنَ الْقَوْلِ وَزُورًا وَإِنَّ اللَّهَ لَعَفُوٌّ غَفُورٌ ﴿۲﴾ وَالَّذِينَ يُظَاهِرُونَ مِنْ نِسَائِهِمْ ثُمَّ يَعُودُونَ لِمَا قَالُوا فَتَحْرِيرُ رَقَبَةٍ مِنْ قَبْلِ أَنْ يَتَمَاسَّا ذَلِكُمْ تُوعَظُونَ بِهِ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ ﴿۳﴾

آنهای که ظهار میکنند از شما با زنان خود نیستند ایشان مادران آنها، نیستند مادران ایشان مگر آنهای که زائیده اند ایشان را و هرآئينه ایشان ضرور میگویند سخن بد را و دروغ و به تحقیق اللّه تعالٰی ضرور عفو کننده آمرزگار است ﴿۲﴾
و آنهای که ظهار میکنند با زنان خود باز رجوع میکنند به (نقض کردن ) آن سخن که ایشان گفته اند پس آزاد کردن غلام است پیش از یکجا شدن ایشان این پند داده میشود شمارا به آن و اللّه تعالٰی به آنچه عمل میکنید خبردار است ﴿۳﴾

[۲] در این رد بر رسم جاهلیت است و آن سبب فساد و تفرق بود آن اینکه کسی برای زن خود میگفت که تو بالای من مانند مادر من هستی ایشان او را مانند مادران ایشان برای همیشه حرام می پنداشتند و طلاق ابدی می دانستند (يُظَاهِرُونَ) این از ظهار ماخوذ است و ظهار از ظهر است ظهر در اصل به کمر (پشت) گفته میشود و این کنایه از سواری است و مراد از سواری جماع کردن بود - و اتفاقیه این الفاظ این است که به زن بگوید انتِ علیَ کظهر امیّ و همچنین بجای مادر مادر کلان را ذکر کند و اگر دختر یا خواهر یا دیگر محرمات را تشبیه بدهد در آن اختلاف اهل علم است ابن کثیر گفته است که صحیح این است که با آن نیز ظهار لازم میگردد (مُنْكَرًا مِنَ الْقَوْلِ) یعنی این شرعاً ناجایز است و اهل عقل نیز بد میدانند (وَزُورًا) یعنی مخالف از حقیقت (واقعیت) است از سببی که این جملیه خبریه شود زن البته مادر نیست و اگر جمله انشائیه شود پس زن در مستقبل نیز مادر شده نمی تواند -
[۳] در این آیت تفصیل کفاره ظهار است یعنی با ظهار تحریم ابدی نمی آید لیکن محض کفاره لازم میگردد (ثُمَّ يَعُودُونَ لِمَا قَالُوا) معنی اول اینکه تکرار این لفظ را کند این عود است - معنی دوم اینکه در جاهلیت کرده باشد و باز در اسلام کند - معنی سوم اینکه اراده جماع برای تحلیل کند (مِنْ قَبْلِ أَنْ يَتَمَاسَّا) مراد از مس جماع است و قُبل و لمس با دست نیز در این داخل است - لیکن اگر جماع و غیره را پیش از کفاره کرده باشد صحیح این است که استغفار بخواهد و کفاره یکی میباشد -