إِنَّ الَّذِينَ يُحَادُّونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ أُولَئِكَ فِي الْأَذَلِّينَ ﴿۲۰﴾ كَتَبَ اللَّهُ لَأَغْلِبَنَّ أَنَا وَرُسُلِي إِنَّ اللَّهَ قَوِيٌّ عَزِيزٌ ﴿۲۱﴾ لَا تَجِدُ قَوْمًا يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ يُوَادُّونَ مَنْ حَادَّ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَوْ كَانُوا آبَاءَهُمْ أَوْ أَبْنَاءَهُمْ أَوْ إِخْوَانَهُمْ أَوْ عَشِيرَتَهُمْ أُولَئِكَ كَتَبَ فِي قُلُوبِهِمُ الْإِيمَانَ وَأَيَّدَهُمْ بِرُوحٍ مِنْهُ وَيُدْخِلُهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُوا عَنْهُ أُولَئِكَ حِزْبُ اللَّهِ أَلَا إِنَّ حِزْبَ اللَّهِ هُمُ الْمُفْلِحُونَ ﴿۲۲﴾

به تحقیق آنهای که خلاف میکنند از حدود اللّه تعالٰی و رسول او این کسان در جمله بسیار ذلیلان اند ﴿۲۰﴾
نوشته است اللّه تعالٰی (در تقدیر) که ضرور غالب شوم من و رسولان من به تحقیق اللّه تعالٰی باقوت زورآور است ﴿۲۱﴾
نخواهی یافت چنان قومی را که ایمان دارند به اللّه تعالٰی و به روز آخرت که دوستی کنند با کسیکه مخالفت کرده است حدود اللّه تعالٰی و رسول او را اگرچه ایشان باشند پدران ایشان یا پسران ایشان یا برادران ایشان یا قبیلهٔ ایشان این کسان نوشته است (پخته) در دلهای ایشان ایمان را و محکم ساخته است ایشان را به روح از جانب آن و داخل میکند ایشان را در جنت ها که جاری است در زیر آن جویها جاودان باشند در آن راضی است اللّه تعالٰی از ایشان و راضی اند ایشان از او این کسان گروه اللّه تعالٰی اند آگاه باشید به تحقیق گروه اللّه تعالٰی خاص ایشانند کامیابان ﴿۲۲﴾

[۲۰] در این آیت سخت زجر به محادّه کنندگان است عموماً (اگر در هر زمانه باشند) و در (۵) به محادّه کنندگان این امت بود از این سبب در آن آیت تشبیه آنها را با پیشینیان داده بود این یک فرق در هر دو آیت است فرق دوم آنست که در آنجا دعای شر (بد دعا) بود و در این آیت خبر و حکم کردن است بر ذلت آنها -
[۲۱] بعد از تخویف بشارت برای اهل ایمان است به غلبه و نصرت الٰهیه کَتَبَ مراد از این نوشتن در کتاب تقدیر است و در آن هیچ نوع تبدیلی نمی آید (وَرُسُلِي) یعنی آن رسولان که با دشمنان جنگ میکنند در جنگ غالب میباشند به اعتبار عاقبت و در حجت همه غالب اند و مانند این در سوره صافات (۱۸۲) ذکر شده است -
[۲۲] چون در سوره اوصاف محادین مفسدین ذکر شد در این آیت مومنان را ترغیب میدهد به برآئت کردن از ایشان به بسیار تاکید (لَا تَجِدُ قَوْمًا) یعنی در میان اهل ایمان و دوستی کردن ایشان با دشمنان اللّه تعالٰی و رسول او جمع شده نمی تواند و مراد از نیافتن نکردن آن به طریقه مبالغه است (وَلَوْ كَانُوا آبَاءَهُمْ) یعنی رعایت هیچ نسب و قرابت را نمی کند در باره برائت کردن از محادین - و در این اشاره است که در چنین حالت حکم نگهداشتن صله رحمی نیست (أُولَئِكَ كَتَبَ فِي قُلُوبِهِمُ الْإِيمَانَ) اشاره به یقین کامل است که آن به محبت غیراللّه محو نمی شود مانند خط پخته نوشته شده با آب وغیره ویران نمی گردد (وَأَيَّدَهُمْ بِرُوحٍ مِنْهُ) مراد از روح قرآن کریم و علم قرآن است به روایت ربیع - اشاره است که تقویت ایمان با قرآن کریم می آید (رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُوا عَنْهُ) اشاره است که ایشان از سبب اللّه تعالٰی از مخلوق ناراضی بودند پس در عوض آن برای ایشان رضا یافت شد (أُولَئِكَ حِزْبُ اللَّهِ) این را در مقابله حزب الشیطان ذکر کرده است اشاره است که گروه بازی کردن با اللّه تعالٰی یا با انسان به آن گفته میشود که از سبب راضی کردن دوست خویشاوندان و دوستان خود را ترک کند و با آنها هیچ محبت و نصرت نمی کند -
فائده: قرطبی از امام مالک نقل کرده است که این آیت دلیل است که دوستی داشتن با منکرین تقدیر و در مجلس ایشان شرکت کردن منع است و همچنین این حکم از همه ظالمان و بدعتیان است و شربینی ذکر کرده است که هرکه میلان کرد به کسی که از دین منحرف است یا با عقیده بدعتی مداهنت کرد اللّه تعالٰی نور توحید را از دل او بیرون میکند -