فَأَمَّا ثَمُودُ فَأُهْلِكُوا بِالطَّاغِيَةِ ﴿۵﴾ وَأَمَّا عَادٌ فَأُهْلِكُوا بِرِيحٍ صَرْصَرٍ عَاتِيَةٍ ﴿۶﴾ سَخَّرَهَا عَلَيْهِمْ سَبْعَ لَيَالٍ وَثَمَانِيَةَ أَيَّامٍ حُسُومًا فَتَرَى الْقَوْمَ فِيهَا صَرْعَى كَأَنَّهُمْ أَعْجَازُ نَخْلٍ خَاوِيَةٍ ﴿۷﴾ فَهَلْ تَرَى لَهُمْ مِنْ بَاقِيَةٍ ﴿۸﴾ وَجَاءَ فِرْعَوْنُ وَمَنْ قَبْلَهُ وَالْمُؤْتَفِكَاتُ بِالْخَاطِئَةِ ﴿۹﴾ فَعَصَوْا رَسُولَ رَبِّهِمْ فَأَخَذَهُمْ أَخْذَةً رَابِيَةً ﴿۱۰﴾

پس اما ثمود هلاک کرده شدند به آواز سخت ﴿۵﴾
و اما عادیان پس هلاک کرده شدند به باد تیز از حد گذرنده ﴿۶﴾
مسلط کرد آنرا بر ایشان هفت شب و هشت روز پئ در پئ پس می دیدی آن قوم را در آن روی به زمین افتاده گویا که ایشان از ریشه درختان خرمای افتاده اند ﴿۷﴾
پس آیا تو می بینی ایشان را که کسی از آنها باقیمانده باشد ﴿۸﴾
و آمد فرعون و آنهای که پیش از او بودند و قریه های واژگون شده به گناه بزرگ ﴿۹﴾
پس نافرمانی کردند رسول پروردگار خود را پس گرفت ایشان را به گرفت سخت ﴿۱۰﴾

[۵] (بِالطَّاغِيَةِ) صدای از حد گذشته مانند در سوره قمر (۳۱) ذکر بود یا آن کارهای که از حد گذشته بود یعنی کفر و شرک و ناقه (ماده شتر) را کشتن و تکذیب قیامت و تکذیب رسول که صالح علیه السلام بود پس با سببیه است -
[۸،۷،۶] در این ذکر عذاب قوم عاد است و هشت احوال عذاب را بر ایشان ذکر میکند - در آیت اول سه احوال است - اهلاک به باد ، صرصر و عاتیة - یا اینکه از کنترول ملائک بیرون بود آنهای که بر هوا مقرر اند (سَبْعَ لَيَالٍ) بقاعی گفته است که این باد در هشت روز اخیر ماه شوال بود که آغاز آن از روز چهارشنبه شده بود و در شام چهارشنبه دیگر ایستاد شد (حُسُومًا) در این بسیار اقوال است - پئ در پئ ، برآورنده موی ها ، قطع کننده ، همیشه ، بد شگون و بی خیر در باره آن است (أَعْجَازُ نَخْلٍ) اعجاز جمع عجز است حصه زیرین تنه را میگویند یعنی ایشان در بزرگی مانند تنه های درختان خرما بودند (خَاوِيَةٍ) تنه که میان آنرا وینه و کرمها خورده باشد - یا افتیده بر زمین -
[۹] در این آیت دو نمونه دیگر تخویف دنیوی را ذکر میکند قوم فرعون و قوم لوط علیه السلام (وَمَنْ قَبْلَهُ) مکذبین گذشته مراد است که علم آنها نزد اللّه تعالٰی است یا صرف قوم شعیب علیه السلام مراد است (وَالْمُؤْتَفِكَاتُ) آن قریه که در وقت عذاب واژگون کرده شد مانند که در باره آن خوانده شده است جَعَلْنَا عَالِيَهَا سَافِلَهَا، و اینها پنج قریه لوط علیه السلام بود (بِالْخَاطِئَةِ) یعنی بسیار گناهای کفر و شرک و استعمال کردن مردها و دیگر خبائث این کارهای است که هر صاحب عقل آنرا غلط و خطا میگویند -
[۱۰] این متعلق به همه مکذبین است یعنی عاد ، ثمود ، فرعون ، قوم لوط ، یا مراد از آن صرف فرعون و قوم لوط است و (رَسُولَ) جنس است مراد از آن رسولان بسیار است (رَابِيَةً) عذاب زیاده آنها بر عذاب های دیگر از سببی که جرم های ایشان نیز نسبت به دیگران بیشتر یود رابیه به معنی سخت است -