إِنَّهُمْ يَرَوْنَهُ بَعِيدًا ﴿۶﴾ وَنَرَاهُ قَرِيبًا ﴿۷﴾ يَوْمَ تَكُونُ السَّمَاءُ كَالْمُهْلِ ﴿۸﴾ وَتَكُونُ الْجِبَالُ كَالْعِهْنِ ﴿۹﴾ وَلَا يَسْأَلُ حَمِيمٌ حَمِيمًا ﴿۱۰﴾ يُبَصَّرُونَهُمْ يَوَدُّ الْمُجْرِمُ لَوْ يَفْتَدِي مِنْ عَذَابِ يَوْمِئِذٍ بِبَنِيهِ ﴿۱۱﴾ وَصَاحِبَتِهِ وَأَخِيهِ ﴿۱۲﴾ وَفَصِيلَتِهِ الَّتِي تُؤْوِيهِ ﴿۱۳﴾ وَمَنْ فِي الْأَرْضِ جَمِيعًا ثُمَّ يُنْجِيهِ ﴿۱۴﴾

هرآئينه آنها می بینند این را دور ﴿۶﴾
و ما می بینیم آنرا نزدیک ﴿۷﴾
روزیکه گردد آسمان مانند مس گداخته شده ﴿۸﴾
و گردد کوها مانند پشم رنگین ﴿۹﴾
و پرسان نتواند یک دوست دوست دیگری را ﴿۱۰﴾
همه نشان داده میشود به ایشان تمنا میکند مجرم که فدیه دهد از عذاب این روز به پسران خود ﴿۱۱﴾
و زن خود را و با برادر خود ﴿۱۲﴾
و به خاندان خود آنهای که او را جای میداد ﴿۱۳﴾
و هر که در زمین است همه را باز نجات دهد جان خود را ﴿۱۴﴾

[۷،۶] (بَعِيدًا) مراد از آن دوری از عقل است یعنی از قیامت انکار میکنند یا دوری زمان است و مراد از قریب مناسب به عقل یا از لحاظ زمانه نزدیک است از سببی که هر آمدنی قریب میباشد -
[۱۰،۹،۸] (السَّمَاءُ) مراد ازآن تمام آسمانها است (كَالْمُهْلِ) تَه تیل گرم شده (چرک) و مس گداخته شده - و خون و زرد آب زخمها - مانند این در سوره کهف (۲۹) و سوره دخان (۴۵) نیز گذشته است - (كَالْعِهْنِ) آن پشم که مشتمل بر بسیار رنگها است کوها نیز دارای رنگهای مختلف است - پس در این وقت فنا مانند پشم رنگارنگ میشوند (وَلَا يَسْأَلُ حَمِيمٌ حَمِيمًا) یعنی هر انسان بر نفس خود مشغول میباشد برای پرسان کردن حال دیگری فراغت نمی یابد و همچنین دوستی ها نیز منقطع میشود چنانچه در سوره زخرف (۲۷) و سوره المؤمنون (۱۰۱) و سوره عبس (۳۷) نیز است -
[۱۱] (يُبَصَّرُونَهُمْ) یعنی این دوستان به یکدیگر می بینند و حال اینکه از یکدیگر پرسان نمی توانند (لَوْ يَفْتَدِي) از عذاب فدیه میدهد برای نجات یافتن و وقتیکه در نجات یافتن شتاب مقصد باشد پس اول در فدیه پسران خود را پیش میکند که آن بسیار محبوب و قریب است - پس اَعَزفَالْاعَز و اَقْرَب فَالْاَقْرَب به ترتیب ذکر میکند -
[۱۴،۱۳،۱۲] انسان بطور طبعی عار میداند که زن خود را در فدیه دهد لیکن سختی قیامت آنقدر زیاد است که مجبوراً زن خود را نیز در فدیه دهد (وَأَخِيهِ) برادر نیز در روز سختی سبب نصرت است (وَفَصِيلَتِهِ) فصیلة در اصل به پاره جسم گفته میشود و مراد از آن خاندان نزدیک است یا مراد از آن مادر است (وَمَنْ فِي الْأَرْضِ) در این قبیله و دوستان همه داخل اند -