وَأَنَّهُ كَانَ رِجَالٌ مِنَ الْإِنْسِ يَعُوذُونَ بِرِجَالٍ مِنَ الْجِنِّ فَزَادُوهُمْ رَهَقًا ﴿۶﴾ وَأَنَّهُمْ ظَنُّوا كَمَا ظَنَنْتُمْ أَنْ لَنْ يَبْعَثَ اللَّهُ أَحَدًا ﴿۷﴾ وَأَنَّا لَمَسْنَا السَّمَاءَ فَوَجَدْنَاهَا مُلِئَتْ حَرَسًا شَدِيدًا وَشُهُبًا ﴿۸﴾ وَأَنَّا كُنَّا نَقْعُدُ مِنْهَا مَقَاعِدَ لِلسَّمْعِ فَمَنْ يَسْتَمِعِ الْآنَ يَجِدْ لَهُ شِهَابًا رَصَدًا ﴿۹﴾

و هرآئینه بودند مردانی از انسان که پناه میگرفتند به مردانی از جن پس زیاده کردند ایشان آنها را سرکشی ﴿۶﴾
و به تحقیق ایشان گمان میبردند مانند که شما گمان میبرید که هیچگاه زنده نخواهد کرد اللّه تعالٰی هیچ کسی را ﴿۷﴾
و به تحقیق ما تلاش کردیم اخبار آسمان را پس یافتیم آنرا پرکرده شده از نگهبانان سخت و شعله ها ﴿۸﴾
و به تحقیق ما بودیم که می نشستیم در جایهای نشستن برای گوش نهادن و هر که گوش نهاد اکنون میابد برای خود شعله آماده ﴿۹﴾

[۶] در این رد به شرک فی الاستعاذه است که این سبب (رهق) است - یعنی در جاهلیت بعضی انسانها در صحرا سفر میکردند جنیات بر آنها بازی میکردند و ایشان را میترسانیدند (از سببی که همراه ایشان ذکر اللّه تعالٰی و دین صحیح و کتاب اللّه نبود که این دفع کننده جنیات است) ایشان عقیده داشتند که در هر صحرا یک ذمه دار (جن) است و او به مسافر پناهی و امن داده میتواند پس ایشان میگفتند (اعُوُذُ بِسَیِّدِ هٰذَا اَلوَادِیْ مِنْ سُفَهَآءِ قَوْمِهِ) پس او کلان خوردان را از ضرر رساندن به این انسان منع میکردند او به ایمن شب را میگذراند و گاهی این جن برای ایشان راه صحیح نشان میداد و اشیاء گم شده را برای ایشان بر میگرداند پس عقیده انسانها قائم شد که این جن متصرف و صاحب اختیار است به نام آنها نذرها نیز میدادند -
[۷] این نیز قول جنات است (لَنْ يَبْعَثَ اللَّهُ أَحَدًا) مراد از این بعث بعدالموت است یا مراد از آن بعث رسول است هر دو گروه به گمان خود منکر اند لیکن به شنیدن قرآن معلوم شد که ظن هر دو باطل است -
[۹،۸] این نیز اقوال جنیات است - سه جمله است در جمله اول ذکر حال در وقت نزول قرآن است و در جمله دوم ذکر حال پیش از نزول قرآن است و جمله سوم متعلق جمله اول است - (مَقَاعِدَ لِلسَّمْعِ) یعنی پیش از نزول قرآن جنیات سرکش برای شنیدن سخنان ملائک در آسمان یا در زیر آسمان در بسیار جایها می نشستند و از ملائک در باره وقت آینده چیزی اخبار را می شنیدند (در باره باران ، طوفان ، زلزله وغیره) و دیگر با آن دروغ را مخلوط میکردند و آنرا در زمین به گوش کاهنان میرساندند پس مردم گمان میکردند که کاهنان به غیب می فهمند - لیکن در هنگام نزول قرآن به ذریعه ملائک (نگهبانان)حفاظت قرآن کرده شد تا در صدق قرآن التباس نیاید -
فائده : اختلاف اهل علم است که پیش از نزول قرآن نگهبانان برای زدن شیاطین بودند یا نه یک قول این است که نبود لیکن قول بهتر این است که پبش نیز همین حال بود لیکن اندک بود و در زمان نزول فرآن زیاد شدند مانند که لفظ مُلِئَتْ به این دلالت میکند -