بِأَيْدِي سَفَرَةٍ ﴿۱۵﴾ كِرَامٍ بَرَرَةٍ ﴿۱۶﴾ قُتِلَ الْإِنْسَانُ مَا أَكْفَرَهُ ﴿۱۷﴾ مِنْ أَيِّ شَيْءٍ خَلَقَهُ ﴿۱۸﴾ مِنْ نُطْفَةٍ خَلَقَهُ فَقَدَّرَهُ ﴿۱۹﴾ ثُمَّ السَّبِيلَ يَسَّرَهُ ﴿۲۰﴾ ثُمَّ أَمَاتَهُ فَأَقْبَرَهُ ﴿۲۱﴾ ثُمَّ إِذَا شَاءَ أَنْشَرَهُ ﴿۲۲﴾

به دست ملائک نویسندگان ﴿۱۵﴾
باعزت نیکان ﴿۱۶﴾
هلاک شود انسان چقدر کافر بزرگ است ﴿۱۷﴾
از چه چیز آفریده او را ﴿۱۸﴾
از نطفه آفریده پس اندازه کرده او را ﴿۱۹﴾
پس راه را بر او آسان کرد ﴿۲۰﴾
باز بمیرانید پس در قبر بردش ﴿۲۱﴾
پس وقتی که خواهد برخیزاند او را ﴿۲۲﴾

[۱۷] بعد از ذکر عظمت قرآن زجر شدید به مخالفت و عناد کننده قرآن است -
[۱۹،۱۸] این تفصیل خلق انسان است و دلیل برای ترک کفر است پس کفر کردن آن عجیب است (فَقَدَّرَهُ) برابر کردن اعضاء و قد و قامت و تقدیر سعید و شقی و به اجل و رزق این لفظ شامل است چنانچه در سوره کهف (۳۷) و سوره انفطار (۷) است -
[۲۰] (السَّبِيلَ) مراد از این راه برآمدن بچه از شکم مادر است که آنرا اللّه تعالٰی آسان کرده است ، شربینی گفته است که بچه در رحم مادر سر آن بالا و پای های آن پائین میباشد لیکن در وقت تولد سر پیش و پای ها به عقب میشود این آسان کردن از جانب اللّه تعالٰی است یا مراد از سبیل راه هدایت و راه گمراهی است -
[۲۱] (ثُمَّ) دلیل است که در وقت آفریدن و مرگ اکثر فاصله میباشد وفا در فاقبره اشاره است که دفن کردن متصل درکار است یعنی در غسل ، تجهیز ، تکفین ، جنازه و در کارهای دفن کردن اسراع (عجله) درکار است چنانچه در حدیث است (اسرعوا بالجنازة) (أَمَاتَهُ) این دلیل است که مرگ نیز به حکم و اختیار اللّه تعالٰی است امر طبعی نیست چنانچه دهریان میگویند (فَأَقْبَرَهُ) فرق بین قبره و اقبره این است که اول به معنی دفن کردن به دستهای خود است و دوم به معنی امر کردن به دفن است و برای دفن آماده کردن -
[۲۲] در این تذکیر به زندگانی دوباره است (شَاءَ) اشاره است که وقت مقرر بعث بعدالموت بغیر از اللّه تعالٰی برای کسی دیگری اشکار نیست -