عَمَّ ۱۴۹۶ اَلتَّکْوِیْر
إِذَا الشَّمْسُ كُوِّرَتْ ﴿۱﴾ وَإِذَا النُّجُومُ انْكَدَرَتْ ﴿۲﴾ وَإِذَا الْجِبَالُ سُيِّرَتْ ﴿۳﴾ وَإِذَا الْعِشَارُ عُطِّلَتْ ﴿۴﴾
وقتیکه آفتاب پیچیده شود ﴿۱﴾
و وقتیکه ستارگان تیره شود ﴿۲﴾
و وقتیکه کوها روان شود ﴿۳﴾
و وقتیکه شتران ماده حامله ده ماهه آزاد رها کرده شوند ﴿۴﴾
ربط: این سوره با سوره پیش از چندین وجوه است وجه اول این است که در سوره پیش اثبات بعث بعد الموت بود در این سوره حالات آنرا ذکر میکند - وجه دوم این است که در آن سوره آمدن صاخه (قیامت) ذکر شد در این سوره مقصد بعث را ذکر میکند که آن ملاقات انسان به عمل خود است - وجه سوم این است که در آن سوره زجر به منکرین قیامت بود در این سوره زجر به منکرین رسول و قرآن است -
دعویٰ این سوره: تخویف به ذکر احوال قیامت است با ذکر مقصد قیامت که ملاقات انسان به عمل های خود است و سبب تخویف انکار از آن قرآن است که جبرئیل امین آورده است بر آن رسول صل اللّه وعلیه وسلم که بر غیب ضنین نیست و در این سوره یک اسم اللّه تعالٰی ذکر است یعنی رب العالمین -
خلاصه سوره این است:
این است که دوازده حالات قیامت را ذکر میکند که شش از آن در هنگام فنا پیش از بعث بعدالموت است و شش در هنگام بعث بعد الموت و باز مقصد قیامت را ذکر کرده است الی (۱۴) و باز سه شواهد بر صدق رسول و قرآن است به ذکر شش صفات جبرئیل علیه السلام و به سه حالات رسول اللّه صل اللّه وعلیه وسلم در ده آیات الی (۲۴) باز ذکر سه صفات قرآن است در (۲۸،۲۷،۲۵) و در میان در (۲۶) زجر است و عجز انسان را ذکر میکند که مشیت او نیز تابع مشیت اللّه تعالٰی است و این متعلق به زجر است - و در حدیث ترمذی آمده است که کسی حالا میخواهد که قیامت را چنین ببیند مانند چشم دیدن پس بخواند این سه سوره را الشمس کورت و اذالسماء انفطرت و اذالسماء انشقت -
[۱] (كُوِّرَتْ) از تکویر است جمع کردن اجزاء یک چیز و درهم پیچیدن مانند که دستار بر سر پیچیده میشود همچنین آفتاب جمع کرده میشود و روشنی آن زائل کرده میشود باز انداخته میشود -
[۲] این حال دوم است (انْكَدَرَتْ) انکدار ، ختم شدن اثر و روشنی و افتیدن و ریختن هر سه معانی صحیح است -
[۳] این سه حال است در پیش حالات علویه را ذکر کرد این احوال وسطیه و سفلیه را ذکر میکند -
[۴] این حال چهارم است (الْعِشَارُ) عشار جمع عشراء است آن ماده شتر که بر آن ده ماه حمل آن گذشته باشد او در نزد مالک خود بسیار مال محبوب میباشد و او از او هیچ غفلت نمی کند انتظار آورن بچه را میکند (عُطِّلَتْ) یعنی مالکان از حفاظت و آب دادن و علف دادن آن غافل شوند از سبب بسیار هیبت -