فِيهَا كُتُبٌ قَيِّمَةٌ ﴿۳﴾ وَمَا تَفَرَّقَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ إِلَّا مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَتْهُمُ الْبَيِّنَةُ ﴿۴﴾ وَمَا أُمِرُوا إِلَّا لِيَعْبُدُوا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ حُنَفَاءَ وَيُقِيمُوا الصَّلَاةَ وَيُؤْتُوا الزَّكَاةَ وَذَلِكَ دِينُ الْقَيِّمَةِ ﴿۵﴾ إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ وَالْمُشْرِكِينَ فِي نَارِ جَهَنَّمَ خَالِدِينَ فِيهَا أُولَئِكَ هُمْ شَرُّ الْبَرِيَّةِ ﴿۶﴾

در آن کتابهاست دارای مضامین محکم ﴿۳﴾
و گروه گروه نشدند آن کسانیکه داده ایشانرا کتاب (اهل کتاب) مگر بعد از آنکه آمد ایشان را دلیل روشن ﴿۴﴾
و حکم نشده ایشان را مگر آنکه بپرستند اللّه تعالٰی را خالص برای او بندگی قائم بر توحید و برپا دارند نماز را و بدهند زکوة را و این است دین مردان محکم ﴿۵﴾
هرآئينه آنهای که کفر کرده اند از اهل کتاب و مشرکان در آتش جهنم میباشند جاویدان باشند در آنجا این کسان ایشانند بدترین مخلوق ﴿۶﴾

[۴] این زجر به تفرق و اختلاف است بعد از اقامه حجت و تخصیص أُوتُوا الْكِتَابَ، را از سببی کرد که منشاء خلاف البته اهل علم میباشند و مردم عوام مقلدین آنها میباشند -
[۵] در این تاکید زجر سابق است یعنی ایشان از دین اتفاقی اجماعی (که دین قیّم است) تفرق کرده اند (وَمَا أُمِرُوا) مراد از این امر کردن است به کتاب های پیشین یعنی این دین دین تمام کتاب های الٰهیه است و دین تمام انبیاء علیه السلام است یامراد این است که برای ایشان در این قرآن امر این چیزها شده است و حال آنکه در کتاب های آنها نیز این چیزها بود پس چرا انکار میکنند (مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ) دین به معنی عبادت است ، اخلاص کردن عمل برای اللّه تعالٰی است بغیر از ریاء و سمعت و دیگر اغراض دنیوی و محل آن قلب (دل) است پس این مراد است با نیت شرعیه از این علماء استدلال کرده اند که هر عبادت نیت شرط است چنانچه در حدیث صحیح آمده است انماالاعمال باالنیات (حُنَفَاءَ) شربینی گفته است که حنیف آن است که از اصول پنج ملت ها بریٔ باشد - یهودینت ، نصرانیت ، صابئیت ، مجوسیت و از تمام اقسام شرک و چون ذالک اشاره به هر سه است اهل علم استدلال کرده اند که اعمال در ایمان داخل اند -
[۶] در این تخویف اخروی برای منکرین است (شَرُّ الْبَرِيَّةِ) از برء است به معنی آفریدن پس بریة تمام مخلوق است ملائک و جن نیز در آن داخل است یا از بَریٔ است (بغیر از همزه) به خاک گفته میشود پس بریه صرف به انسانها گفته میشود از سببی که ایشان از خاک آفریده شده اند لیکن قول اول بهتر است به قرینه سوره انفال (۵۵،۲۲) -