بِأَنَّ رَبَّكَ أَوْحَى لَهَا ﴿۵﴾ يَوْمَئِذٍ يَصْدُرُ النَّاسُ أَشْتَاتًا لِيُرَوْا أَعْمَالَهُمْ ﴿۶﴾ فَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَيْرًا يَرَهُ ﴿۷﴾ وَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُ ﴿۸﴾

به سبب آنکه پروردگار تو حکم فرستاده است به آن ﴿۵﴾
در این روز بیرون آیند (از قبرها) گروهای مختلف ، تا نشان داده شود به ایشان اعمال ایشان ﴿۶﴾
پس کسیکه عمل کرده باشد نیکی به مقدار ذره می بیند آنرا ﴿۷﴾
و کسیکه عمل کرده باشد بد به مقدار ذره می بیند آنرا ﴿۸﴾

[۶] این حال چهارم است مراد از يَوْمَئِذٍ روز قیامت است (يَصْدُرُ النَّاسُ) یعنی همه مردم به موقف حساب آمده میباشند از آن بطرف جنت یا جهنم روان میشوند (لِيُرَوْا أَعْمَالَهُمْ) مراد از این نفس اعمال است یا جزاء اعمال است یا کتاب اعمال ایشان است -
[۸،۷] این حال پنجم است و در حدیث صحیح بخاری به این آیت فاذه جامعه گفته شده است (یعنی آیت مستقل است که تمام وجوه خیر و شر در آن جمع است) در حدیث مسند احمد است که نبی صل اللّه وعلیه وسلم این آیت را بالای صعصعه رضی اللّه عنه خواند او گفت این برای من کافیست پرواه ندارد اگر دیگر نشنوم - (ذَرَّةٍ) به مورچه سرخ باریک گفته میشود که به نظر بسیار به مشکل می آید - در این اشاره است خیر و شر اگر کم باشد انرا معمولی شمردن در کار نیست و مراد از رویت عمل نفس دیدن عمل است یا جزا سزا آن - اگر خیر آن ضایع شده باشد آنرا نیز خواهد دید برای حسرت کردن بسیار و اگر شر آن معاف شده باشد آنرا نیز خواهد دید برای خوشنودی بیشتر -