كَلَّا لَوْ تَعْلَمُونَ عِلْمَ الْيَقِينِ ﴿۵﴾ لَتَرَوُنَّ الْجَحِيمَ ﴿۶﴾ ثُمَّ لَتَرَوُنَّهَا عَيْنَ الْيَقِينِ ﴿۷﴾ ثُمَّ لَتُسْأَلُنَّ يَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِيمِ ﴿۸﴾

هرآئينه اگر شما علم دارید علم دین ﴿۵﴾
هرآئينه شما می بینید جهنم را ﴿۶﴾
باز هرآئينه می بینید آنرا به چشم یقین ﴿۷﴾
پس هرآئينه پرسیده خواهید شد شما در آنروز در باره نعمت ها ﴿۸﴾

[۵] این زجر است - علم الیقین آن علمی است که صاحب آن برسد به ضروریات به چنان طریقه که هیچ شک در آن ضروریات باقی نماند و تعلق این علم خاص به دل است که ان محل یقین است -
[۷،۶] این تخویف اخروی است و (لَتَرَوُنَّ) مکرر است پس مراد از اول دیدن از دور است - و مراد از دوم دیدن از نزدیک است یا اول دیدن به قلب (دل) است و دیدن دوم به چشم ها است (عَيْنَ الْيَقِينِ) به این علم المشاهده نیز گفته میشود یعنی غایب معقول مانند محسوس مشاهد بگردد و این درجه بلند تر از علم الیقین است -
[۸] این نیز در تخویف اخروی داخل است و ظاهر این است که این خطاب نیز عام است (النَّعِيمِ) این نیز عام است از سببی که نعیم جمع نعمت است در این داخل است ایمن و صحت و فراغ ، گوشها و چشمها و عقل و خوراک ها و چیزهای نوشیدنی ، آب سرد ، سایه ، خانه ها و از مجاهد روایت است که هر لذت دنیا در آن داخل است -